11 Οκτ 2009

Το γονίδιο του Θεού

Υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά που είναι κοινά σε όλες οι φυλές, όλους τους πολιτισμούς και όλες τις εποχές της ανθρώπινης ιστορίας. Ένα από τα σημαντικότερα τέτοια κοινά χαρακτηριστικά είναι η πεποίθηση ότι υπάρχει Θεός. Δεν υπάρχει ούτε ένας γνωστός πολιτισμός που να μην έχει μια συγκεκριμένη λέξη με την οποία να Τον αποκαλεί, να μην έχει κατασκευάσει ειδικούς χώρους λατρείας Του, να μην μιλά για Εκείνον.

Ο Γιουνγκ γράφει: «Από τη μελέτη των αρχετύπων στο συλλογικό ασυνείδητο συμπεραίνουμε ότι ο άνθρωπος περιλαμβάνει μια θρησκευτική συνιστώσα, η οποία τον επηρεάζει όπως ακριβώς τα ένστικτα της σεξουαλικότητας και της επιθετικότητας. Ο πρωτόγονος άνθρωπος ασχολείται με την έκφρασή της τόσο, π.χ. με τη δημιουργία ειδικών συμβόλων που να την περιγράφουν και με τη συγκρότηση θρησκειών, όσο και με την καλλιέργεια της γης, το κυνήγι, το ψάρεμα ή την ικανοποίηση των υπόλοιπων βασικών του αναγκών».

Ο κοινωνιοβιολόγος Robin Fox στο βιβλίο του The Cultural Animal υποθέτει μια κοινωνία παιδιών, τα οποία μεγαλώνουν απομονωμένα, χωρίς επιδράσεις από κανέναν απολύτως πολιτισμό: «Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι [τα παιδιά αυτά] θα έχουν την ικανότητα να μιλούν και ότι εκείνα ή οι απόγονοί τους θα εφεύρουν και θα αναπτύξουν μια γλώσσα, ακόμη κι αν δεν έχουν διδαχθεί καμία. Αυτή η γλώσσα, μολονότι δεν θα μοιάζει με καμία γνωστή, θα έχει δομή παρόμοια με τις γλώσσες που ξέρουμε, θα μπορεί να αναλυθεί από τους γλωσσολόγους και να μεταφραστεί στις γνωστές μας γλώσσες. Με τον καιρό, τα παιδιά θα δημιουργήσουν νόμους, κανόνες, ταμπού, σύστημα κοινωνικής διάκρισης και μυθολογία και θα αναπτύξουν πίστη στο υπερφυσικό, καθώς και αντίστοιχες τελετές».

Η πίστη στον Θεό είναι τόσο βαθιά ριζωμένη στον άνθρωπο που πολλοί επιστήμονες στις μέρες μας πιστεύουν ότι αποτελεί αντανακλαστικό: πιστεύει κανείς στον Θεό έτσι ακριβώς όπως δακρύζει όταν πονάει ή γελάει όταν χαίρεται. Έχει κανείς την ικανότητα να πιστεύει στον Θεό, έτσι όπως ακριβώς έχει την ικανότητα να μιλάει, να γράφει ή να αντιλαμβάνεται και να συνθέτει μουσική. Και μολονότι ορισμένοι κάνουν διάκριση μεταξύ θρησκευτικού και πνευματικού αισθήματος (δηλ. μεταξύ του να είναι κάποιος θρήσκος και να είναι ικανός να έχει πνευματικές εμπειρίες, όπου μπορεί κάλλιστα να συμβαίνει το πρώτο χωρίς να συμβαίνει το δεύτερο ή αντίστροφα), κανείς τους δεν αρνείται πως η πίστη στον Θεό είναι θέμα γενετικής κληρονομιάς, υπάρχει δηλαδή ενσωματωμένη στο DNA μας και συνακόλουθα στο κεντρικό νευρικό μας σύστημα.

Οι θεμελιωτές ενός νέου επιστημονικού κλάδου, της νευροθεολογίας, πιστεύουν ότι η πίστη στον Θεό ενσωματώθηκε στα γονίδιά μας, όπως ακριβώς η ικανότητα αντίληψης και παραγωγής γλώσσας, για να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα του θανάτου: εάν υπάρχει Θεός ή μια πνευματική πραγματικότητα πέρα από την υλική, τότε η ουσία μας είναι παρέκτασή της και δεν υπόκειται στο νόμο της φθοράς και του θανάτου που διέπει το υλικό μας σώμα. Είναι δηλαδή το κλειδί της αυτοσυντήρησης και της αυτοϋπέρβασης. Αυτά διαβάζω στο βιβλίο The God Part of The Brain του Matthew Alper.

Κι αν όμως δεν είναι έτσι; Κι αν δεν είναι οι τυφλοί νόμοι της φύσης που από σύμπτωση και εξαιτίας της διαδικασίας της φυσικής επιλογής έβαλαν το γονίδιο της πίστης στον Θεό μέσα μας για να μας βοηθήσουν να επιβιώσουμε πιο εύκολα; Κι αν ήταν ο ίδιος ο Δημιουργός που δεν ήθελε, μέσα στη γενική λήθη μας, να ξεχάσουμε την πραγματική μας ουσία; Ερωτήματα που ποτέ δεν θα λάβουν ικανοποιητικές απαντήσεις…

12 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Δυστυχως, Χριστινα μου, ετσι ειναι...
Δεν θα παρουμε ποτε απαντησεις σε αυτα τα ερωτηματα...
Την καλημερα μου κ καλη εβδομαδα!!!
Ευθυμια

Christina Linardaki είπε...

Η αλήθεια είναι ότι το συγκεκριμένο βιβλίο με χάλασε πολύ. Αλλά, καθώς φαίνεται ότι αφενός δεν δίνει σημασία σε ένα σημαντικό κομμάτι της επιστημονικής έρευνας (δεν λέει τίποτα για την ανεξήγητη σταθερά λάμδα ή το αίνιγμα της σκοτεινής ύλης στη φυσική για παράδειγμα ούτε και λαμβάνει υπόψη τις έρευνες πάνω σε υπερβατικά φαινόμενα που διεξάγουν πανεπιστήμια όπως το Πρίνστον στην Αμερική) και αφετέρου αναγάγει τα πάντα σε χημικές αντιδράσεις μέσα στον εγκέφαλο με τέτοια επιμονή που δεν μπορεί παρά να αντανακλά κάποια ψυχολογική ανάγκη του συγγραφέα του, αποφάσισα ότι δεν αξίζει να το λάβω κυριολεκτικά υπόψιν.

Εξ άλλου δεν δίνει πειστική απάντηση στο ερώτημα πώς εγείρεται η θρησκευτική ή πνευματική διαδικασία μέσα μας. Γιατί θα πρέπει σώνει και ντε να αποτελεί απόκριση σε μια εσωτερική ψυχολογική ανάγκη και όχι σε μια εξωτερική πραγματικότητα που απλώς δεν είναι άμεσα ανιχνεύσιμη από τον συνειδητό νου;

Επίσης καλημέρα και καλή εβδομάδα!!

Ανώνυμος είπε...

Nα ρωτησω Χριστινα μου, τι ειναι η ανεξηγητη σταθερα Λαμδα?
Ευθυμια

Christina Linardaki είπε...

Είναι ένα μέγεθος που εισήγαγε στις εξισώσεις του ο Αϊνστάιν, το οποίο συμβολίζεται με το ελληνικό κεφαλαίο γράμμα Λ. Ο λόγος για τον οποίο το εισήγαγε είναι ότι η δύναμη της βαρύτητας θα έπρεπε, σύμφωνα με τις εξισώσεις, να κάνει το σύμπαν να συστέλλεται. Εισάγοντας λοιπόν το συγκεκριμένο μέγεθος, το οποίο συμβολίζει κάποια στοιχειώδη πυκνότητα του κενού (και συνακόλουθα ασκούμενη πίεση), πίστευε ότι θα κατάφερνε να κάνει τις εξισώσεις του να περιγράφουν ένα σύμπαν σε ισορροπία. Όταν όμως η σταθερά λάμδα (ή κοσμολογική σταθερά) περιλήφθηκε στις εξισώσεις φάνηκε πως εντέλει περιέγραφε ένα επιταχυνόμενα διαστελλόμενο σύμπαν. Ο Αϊνστάιν αποκαρδιωμένος χαρακτήρισε τότε την κοσμολογική σταθερά "το μεγαλύτερο λάθος" του, όμως να που μετέπειτα αστρονομικές παρατηρήσεις δικαίωσαν την αρχική επιλογή του: το σύμπαν μας όντως διαστέλλεται με επιταχυνόμενο ρυθμό.

Γιατί τώρα είναι ανεξήγητη η σταθερά λάμδα; Επειδή πώς είναι δυνατόν το κενό να έχει πυκνότητα αφού είναι κενό; Εκτός κι αν δεν είναι, αλλά τότε τι περιέχει; Ιδού η ανεξήγητη απορία.

Τέτοιου είδους ανεξήγητα όμως "χαλάνε" τη μηχανιστική ερμηνεία ενός σύμπαντος όπου όλα δουλεύουν σαν καλολαδωμένες μηχανές και υπάρχει επιστημονική εξήγηση για το καθετί. Και όταν κάποιος γράφει ένα πόνημα χωρίς να αφήνει ούτε μισό παραθυράκι γι' αυτά, κάπου δεν είναι εντελώς σοβαρά αυτά που γράφει.

libero είπε...

Έτσι, για τους Ελληνες νόμοι χωρίς παραθυράκια, δεν νοούνται. ;)

Ανώνυμος είπε...

Σ'ευχαριστω, καλο βραδυ!
Ευθυμια

Christina Linardaki είπε...

Κάθε κανόνας έχει εξαιρέσεις φίλε μου libero. Εξ άλλου οι θεωρίες είναι τόσο πιο ολοκληρωμένες όσο περισσότερα εναλλακτικά σενάρια αγκαλιάζουν.

Καλό βράδυ και σε σένα Ευθυμία μου.

eimai είπε...

Οι αναζητησεις σου έχουν ιδιαιτερο ενδιαφερον.

Christina Linardaki είπε...

Ιδιαίτερο πράγματι, τόσο ιδιαίτερο που έχω αρχίσει κι εγώ η ίδια να αναρωτιέμαι πού το πάω το θέμα ή μάλλον πού με πηγαίνει.

Όταν ξεκίνησα να γράφω αυτό το ιστολόγιο οι αναρτήσεις μου ήταν περίπου στο πνεύμα εκείνων που είδα στο δικό σου, eimai. Όμως κάτι άλλαξε στο μεταξύ και τώρα, για μια ακόμη φορά, αναθεωρώ και αναπροσαρμόζω τμήματα της κοσμοθεωρίας μου, αγκαλιάζοντας κομμάτια του εαυτού μου που κρατούσα κλειστά, επειδή τα φοβόμουν. Θα δείξει... Ευχαριστώ για την επίσκεψη.

Ανώνυμος είπε...

Χριστινουλα καλημερα!!! Καλα εισαι?
Εχεις μερες να γραψεις κ ανησυχω.
Ευχομαι ολα να ειναι μια χαρα!
Σε φιλω
Ευθυμια

Christina Linardaki είπε...

Γεια σου Ευθυμία μου!
Καλά είμαι, απλώς έχω προβλήματα με το ίντερνετ στο σπίτι, από το γραφείο δεν μπορώ να ανεβάσω εύκολα ανάρτηση, γι' αυτό και χάθηκα λίγο. Από εβδομάδα ελπίζω να επανέλθω.

Ανώνυμος είπε...

Ωραια!!! Αρκει που εισαι καλα.
Τα υπολοιπα προβληματα λυνονται.
Καλο απογευμα,
Ευθυμια