22 Μαΐ 2011

Οι τριακόσιοι

Τα τελευταία 20 περίπου χρόνια μένω σε δρόμους που το όνομά τους παραπέμπει στη Μικρά Ασία. Επειδή πάντοτε θέλω να μαθαίνω όσα από τα metadata αφορούν το κείμενο της ζωής μου, αρκετές φορές με αφορμή αυτό το ασήμαντο (τα ονόματα των δρόμων) ξεκίνησα να διαβάζω για τη μικρασιατική καταστροφή, χωρίς ωστόσο να είμαι σε θέση να πω ότι καταλαβαίνω τα γεγονότα. Δεν υπάρχει μέχρι στιγμής μια επίσημη εκδοχή της ιστορίας και η αλήθεια είναι ότι οι μαρτυρίες και τα έγγραφα φάσκουν και αντιφάσκουν. Γιατί ο Βενιζέλος προκήρυξε εθνικές εκλογές τη στιγμή που ήταν βέβαιο πως θα τις χάσει; Πώς μετά τη σφαγή των Ελλήνων πρότεινε ο ίδιος ο Βενιζέλος να δοθεί το Νόμπελ Ειρήνης στον Κεμάλ Ατατούρκ; Έπειτα, ο ύπατος αρμοστής Στεργιάδης, τι μέρος του λόγου ήταν τελικά; Προδότης; Απλά διεκπεραιωτικός υπάλληλος; Ηλίθιος; Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δεν έχουν προκύψει αβίαστα από τα αναγνώσματά μου. Και κάπου εκεί εγκαταλείπω πάντα την προσπάθεια.

Πρόσφατα ήρθε στα χέρια μου ένα ακόμη βιβλίο για τη Μικρά Ασία: “Η φλόγα της αγάπης και οι αλησμόνητες πατρίδες της Ανατολής”. Πρόκειται για την αλληλογραφία μιας Μικρασιάτισσας που με την ανταλλαγή πληθυσμών βρέθηκε στην Κρήτη, της κας Ελευθερίας Μπαντουράκη-Μπολέτη, με έναν παλιό μου φίλο, ιστορικό ερευνητή και εκδότη του λογοτεχνικού περιοδικού Έρεισμα, τον Χρήστο Μαχαιρίδη, παιδί προσφύγων τρεις γενιές μετά την καταστροφή. Η αλληλογραφία τους δημοσιεύθηκε στα “Χανιώτικα Νέα” (κάτοικοι και οι δύο γράφοντες Χανίων γαρ) το διάστημα από τον Σεπτέμβριο του 2008 έως τον Μάιο του 2010. Πρόκειται για πολύ ζωντανά κείμενα, άμεσα και συγκινητικά της πρώτης, ποιητικά και αριστοτεχνικά του δεύτερου.

Μου θύμισαν γεγονότα που δεν χρειάζονται και μεγάλη αναζήτηση ερμηνείας, όπως την απάνθρωπη σφαγή του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης από όχλο χιλίων πεντακοσίων μουσουλμάνων, οι οποίοι τον χτύπησαν λυσσασμένα με γροθιές και ξύλα, τον μαχαίρωσαν, του ξερίζωσαν τη γενειάδα, του έβγαλαν τα μάτια και του έκοψαν τη μύτη και τα αυτιά. Μου θύμισαν τον απαγχονισμό Κυπρίων αγωνιστών, όπως του Ανδρέα Δημητρίου και του Μιχαλάκη Καραολή από τους “συμμάχους” της Ελλάδας, τους Άγγλους, και τον ενταφιασμό τους στα θρυλικά “φυλακισμένα μνήματα”, μνήματα δηλ. που βρίσκονται εντός της φυλακής, για να είναι φαίνεται σίγουροι πως ακόμη και ως φαντάσματα θα παραμείνουν φυλακισμένοι. Ήταν άνθρωποι που γνώριζαν τη θέση, την ευθύνη και το χρέος τους. Ήταν άνθρωποι που οι πράξεις τους τούς έκαναν ήρωες.

Τις ίδιες μέρες έμαθα για τους Indignados στην Ισπανία και για μια κίνηση ανεξάρτητων πολιτών, τους “300 Έλληνες”. Δεν είμαι αφελής ούτε ρομαντική να περιμένω ηρωικές πράξεις στις μέρες μας, όμως πραγματικά δεν κοστίζει τίποτα να κάνουμε μια βόλτα από την Πλατεία Συντάγματος όπου οι 300 θα βρίσκονται επί 24ώρου βάσεως προκειμένου να ενημερώσουν για τα αιτήματά τους, τα αιτήματά μας, αιτήματα που όλοι μας ψιθυρίζουμε αλλά κανείς δεν φωνάζει. Ίσως όλοι μαζί να μπορέσουμε να κάνουμε αυτό που παλιότερα έφθανε ένας και μόνος. Δεδομένων των περιστάσεων, κάτι είναι κι αυτό.

5 σχόλια:

ΑΙΘΗΡ είπε...

Έχω την εντύπωση ότι αυτά "τα αιτήματα" που αναφέρεις δεν τα ψιθυρίζουμε καν... Ακούω μόνο τον εκκωφαντικό ήχο της σιωπής, μιας οργισμένης σιωπής, βέβαια, αλλά σιωπής όπως και να' χει. Δεν ξέρω για πόσο ακόμα θα ξορκίζουμε το επερχόμενο κακό με τους γνωστούς μας αστεισμούς και τον αμίμητο "ωχαδερφισμό" μας. Δεν ξέρω αν έχει μείνει ίχνος ηρωισμού μέσα μας ή αν έχουμε αλλοτριωθεί τόσο πολύ όσο φαίνεται...

Christina Linardaki είπε...

Ούτε κι εγώ ξέρω, επιλέγω όμως να ελπίζω πάντα... Την καλημέρα μου!

Christina Linardaki είπε...

Απόψε στις 6 μ.μ. στην Πλατεία Συντάγματος (για την Αθήνα) οργανώνεται μέσω Facebook διαμαρτυρία των απανταχού αγανακτισμένων. Πάμε;

ΑΙΘΗΡ είπε...

Τι κρίμα που άργησα να το δω!

Christina Linardaki είπε...

Εντάξει, εσύ είσαι και μακριά...