Ουδέτερη διάθεση

Στην ελληνική γλώσσα, πέρα από τα ενεργητικά και τα παθητικά ρήματα, έχουμε και τα μέσα, καθώς και τα ουδέτερα. Στα ουδέτερα ρήματα ή ρήματα που έχουν ουδέτερη διάθεση, το υποκείμενο ούτε ενεργεί ούτε δέχεται ενέργεια από άλλον παρά βρίσκεται σε μια κατάσταση. Παραδείγματα ουδέτερων ρημάτων είναι τα: φοβάμαι, θυμώνω, αισθάνομαι, κοιμάμαι, καθώς και τα απρόσωπα βρέχει, χιονίζει, φυσάει, κ.ο.κ.

Όταν θυμώνω, ο θυμός αναδύεται στον ορίζοντα της εμπειρίας μου. Είναι μια κατάσταση που μου συμβαίνει. Μπορεί αργότερα να μετατραπεί σε μια άλλη κατάσταση, σε απόγνωση ή λύσσα, μπορεί να εκτονωθεί ή να στραφεί εντέλει εναντίον μου. Όλα αυτά συμβαίνουν μέσα στον εσωτερικό χώρο που έχουμε μάθει να αποκαλούμε ψυχή. Τα συναισθήματα μάς συμβαίνουν, προκαλούνται από εξωτερικά ερεθίσματα ως αντίδραση σε αυτά και μετά από λίγο αλλάζουν ή χάνονται. Είναι όπως σε ένα τοπίο. Το τοπίο μοιάζει να αλλάζει καθώς ξημερώνει, σουρουπώνει ή βραδιάζει, όταν βρέχει, όταν φυσάει, όταν χιονίζει, όταν έρχεται η άνοιξη, όταν έρχεται καταιγίδα. Το τοπίο ωστόσο παραμένει το ίδιο, πέρα από το τι φαίνεται να του συμβαίνει. Τα συναισθήματά μας είναι όπως η βροχή ή όλα αυτά τα φαινόμενα. Εμείς όμως δεν είμαστε μόνο αυτά, γιατί είμαστε πρωτίστως το τοπίο.

Το να ταυτιζόμαστε με τα συναισθήματά μας μάς βάζει μέσα σε μια παραίσθηση. Παύουμε να έχουμε την επίγνωση ότι είμαστε το τοπίο και νομίζουμε πως είμαστε μόνο αυτά που του συμβαίνουν. Γινόμαστε βροχή, γινόμαστε θυμός. Χάνουμε τη μεγαλύτερη εικόνα και βλέπουμε μόνο αποσπάσματα, σπαράγματα από αυτό-που-είναι. Μετατρέπουμε την ουδέτερη διάθεση σε μέση, κάνοντας την κατάσταση ενέργεια και στρέφοντάς την προς εμάς τους ίδιους.

Στον εσωτερισμό (με την ευρύτερη έννοια του όρου), συναντάμε συχνά την έννοια του παρατηρητή. Ο παρατηρητής μέσα μας δημιουργεί χώρο, βάζοντας απόσταση ανάμεσα σε εμάς και τις σκέψεις ή τα συναισθήματά μας. Μας δείχνει ξανά το τοπίο. Κάποιες παραδόσεις μιλούν και για ένα άλλο στάδιο, εκείνο του κενού, της απόλυτης ελευθερίας, της κατάστασης του “πανταχού παρόντος”. Προσωπικά, δεν μπορώ καν να το αντιληφθώ αυτό το στάδιο. Τη χρησιμότητα της απόστασης όμως, του εσωτερικού χώρου, αυτή νομίζω πως μπορούμε όλοι να την αντιληφθούμε.