Το πράσινο μιμίδιο

Όλα όσα έχουν γραφτεί μέχρι στιγμής είναι κι αυτά μια αντανάκλαση. Αντανάκλαση αυτού που ο Ken Wilber ονόμασε «πράσινο μιμίδιο» (ή μίμημα – the green meme). Την υιοθέτηση του πράσινου μιμιδίου συνοδεύει η αντίληψη ότι κάθε εξελικτικό κύμα είναι «υπερβαίνον και περικλείον», ότι δηλ. υπερβαίνει τον προκάτοχό του, ωστόσο τον περικλείει ή τον αγκαλιάζει μέσα στη δική του σύνθεση, με τον ίδιο τρόπο που το κύτταρο περικλείει τα μόρια που τα αποτελούν, τα οποία με τη σειρά τους περικλείουν τα άτομα που τα αποτελούν κ.ο.κ. Κάθε κύμα ύπαρξης, επομένως, αποτελεί θεμελιώδες συστατικό όλων των επόμενων κυμάτων και πρέπει να γίνεται αποδεκτό με συμπόνοια.

Το πράσινο μιμίδιο εδραιώνει αυτό που αποκαλείται «δευτεροβάθμιο επίπεδο συνείδησης» ή «δευτεροβάθμια σκέψη/συνειδητότητα». Με τη δευτεροβάθμια συνειδητότητα λοιπόν μπορεί κάποιος να σκέφτεται εξίσου κατακόρυφα και οριζόντια, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα ιεραρχίες και ετεραρχίες (δηλ. και κατάταξη και σύνδεση), μπορεί με άλλα λόγια να αντιληφθεί παραστατικά ολόκληρο το φάσμα της εξέλιξης και να κατανοήσει έτσι ότι κάθε επίπεδο, μιμίδιο και κύμα είναι κρίσιμης σημασίας για το συνολικό σπείρωμα.

Μέχρι και πριν από το πράσινο μιμίδιο ένα τέτοιο συνειδησιακό άλμα ήταν αδύνατο. Τα πρωτοβάθμια μιμίδια αντιστέκονταν σθεναρά στην ανάδυση των δευτεροβάθμιων. Ο επιστημονικός υλισμός (πορτοκαλί μιμίδιο) προσπαθούσε επιθετικά να περιορίσει τις δευτεροβάθμιες διαρθρώσεις, επιχειρώντας να υποβιβάσει όλα τα εσωτερικά στάδια σε ξεσπάσματα νευρωνικής δραστηριότητας. Ο μυθικός φονταμενταλισμός (γαλάζιο μιμίδιο) εξεγειρόταν συχνά με αυτό που θεωρούσε απόπειρες ανατροπής της δοτής του τάξης. Η μαγεία πάλι (πορφυρό μιμίδιο) ξόρκιζε παντελώς τη δευτεροβάθμια συνειδητότητα.

Όμως το πράσινο μιμίδιο ήταν υπεύθυνο για πολλά από τα σλόγκαν που ακούμε τις τελευταίες δεκαετίες: πλουραλισμός, σχετικισμός, ανομοιομορφία, πολύ-πολιτισιμικότητα, αποδόμηση, αντι-ιεραρχία,… Αλλά αυτό που βασικά έφερε ήταν μια βαθιά ανατροπή. Η εξέλιξη έχει την τάση να προχωρά μέσα από τη διαφοροποίηση και την ενοποίηση (πχ ένα ζυγωτό κύτταρο διαφοροποείται σε δύο, κατόπιν σε τέσσερα, σε δεκαέξι, κ.ο.κ., ενώ ταυτόχρονα τα διαφοροποιημένα κύτταρα ενοποιούνται σε συνεκτικούς ιστούς, όργανα, κ.λπ.).

Το πράσινο μιμίδιο κατορθώνει ηρωικά να διαφοροποιήσει τον πολλές φορές δύσκαμπτο, θεωρητικό, καθολικό φορμαλισμό του προηγούμενου κύματος (πορτοκαλί μιμίδιο: τυπικές νοητικές πράξεις, εγωική-ορθολογική συνειδητότητα), αποκαλύπτοντας όχι έναν ορθολογικό ομοιομορφισμό, αλλά μια ταπετσαρία πολλαπλών πλαισίων, διαφορετικών πολιτιστικών υφάνσεων, πλουραλιστικών αντιλήψεων και ατομικών διαφοροποιήσεων. Έτσι γίνεται ευαίσθητο σε όλες αυτές τις φωνές που μέχρι τώρα δεν είχαν ακουστεί, θέτοντας τις βάσεις για το επόμενο βήμα: την ενοποίηση σε έναν πραγματικά ολιστικό και ολοκληρωμένο κόσμο.

(ελεύθερη συρραφή από το βιβλίο "Μια θεωρία για τα πάντα" του Ken Wilber, εκδ. Κυβέλη).