Χωρίς μνήμη

Πώς θα έμοιαζε άραγε ο κόσμος κι εμείς μέσα σε αυτόν; Χωρίς μνήμη δεν θα ξέραμε ποιοι είμαστε, δεν θα ξέραμε τι μας αρέσει, τι αγαπάμε και τι όχι. Δεν θα ξέραμε σε ποια χώρα ανήκουμε, σε ποια θρησκεία πιστεύουμε, δεν θα ξέραμε τα έθιμα και τους θεσμούς που καθορίζουν τη ζωή μας. Δεν θα θυμόμασταν πώς τρώνε με μαχαιροπήρουνα ούτε τι είναι αυτά, πώς ανάβουν φωτιά με έναν αναπτήρα ούτε τι είναι αυτός, τι σημαίνει τροχός και γιατί είναι χρήσιμος, τι είναι γραφή, αριθμοί, πράξεις. Δεν θα θυμόμασταν ονόματα, κατηγορίες, ταξινομήσεις. Δεν θα μπορούσαμε να διακρίνουμε το αποτέλεσμα από το αίτιο, δεν θα είχαμε αντίληψη του χρόνου. Το παρόν θα ήταν μονάχα η απόκριση του οργανισμού μας στα εξωτερικά και τα εσωτερικά ερεθίσματα, η οποία από τη στιγμή που συνέβαινε, θα ήταν όχι μόνο σα να μην υπάρχει πια, αλλά και σαν να μην υπήρξε ποτέ. Τίποτε δεν θα μπορούσε να έχει νόημα – και αν αποκτούσε, θα ήταν μόνο στιγμιαίο. (…)