Μαθήματα ζωής

Είχα τη χαρά εχθές το απόγευμα να πιω καφέ (ή μάλλον τσάι, όσο κατάφερα, γιατί η συζήτηση ήταν απείρως πιο ενδιαφέρουσα από το τσάι) με μια φίλη, blogger κι αυτή, που μου κάνει την τιμή επισκέπτεται και το δικό μου blog. Μιλήσαμε για πολλά ενδιαφέροντα θέματα και κάποια στιγμή η συζήτηση έφτασε στο ζήτημα των μαθημάτων ζωής.

Όπως έχω ξαναγράψει, δεν θεωρώ την έννοια της ψυχής απαραίτητη για να εξηγήσω το αίνιγμα της ζωής, του ανθρώπου και του κόσμου. Αντιθέτως, επειδή η ψυχή ως έννοια έχει παρεξηγηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια, μετά την όπως-όπως ένταξή της στον δυτικό πολιτισμό από τα ανατολικά θρησκευτικά και φιλοσοφικά σχήματα, αλλά και την παντελή αγνόηση του δικού μας Πλάτωνα και άλλων αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων που είχαν πραγματευθεί το θέμα ενδελεχώς, προτίμησα να επιλέξω το «για πράγματα που δεν ξέρουμε, καλύτερα να μη μιλάμε».

Αφού λοιπόν δεν έχω βάλει την ψυχή στη δική μου εικόνα του κόσμου (τουλάχιστον όχι όπως τη θεωρούν οι πολλοί), η έννοια των μαθημάτων που πρέπει να πάρουμε μέσα από τις εμπειρίες μας, μου φαίνεται κι αυτή εν πολλοίς άχρηστη. Δίνει βεβαίως μια εύλογη ερμηνεία του γιατί μας συμβαίνουν όσα μας συμβαίνουν και χρησιμεύει ως παυσίλυπο που γαληνεύει τον νου, εισάγοντας μια νομοτέλεια, αυτό το παραδέχομαι. Βάζω επίσης ένα «ίσως» δίπλα σ’ αυτό που υποστήριζε η φίλη μου χθες: ότι τελικά τα μαθήματα/οι εμπειρίες αποσκοπούν να μας (απο)δείξουν ότι υπάρχει αυτό το ανεξήγητο που επισκέπτεται τη ζωή όλων μας.

Ναι, αυτό το ανεξήγητο σίγουρα υπάρχει, το βλέπει κανείς στο ίδιο το θαύμα της ύπαρξης, στον ίδιο του τον εαυτό, στο μυστήριο της γέννησης των παιδιών του, αλλά και παντού γύρω του, αρκεί να έχει τα μάτια του ανοικτά. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται άλλου είδους μαθήματα-παθήματα.

Εκτός αν κάποιος υποστηρίζει ότι κρινόμαστε ένοχοι που ο τρόπος ζωής μας μάς έχει κάνει να χάσουμε την όραση, τον τρόπο να βλέπουμε γύρω μας, κι ότι επισύρουμε έτσι την μήνιν ή την τιμωρία, την έλκουμε εμείς οι ίδιοι προς τον εαυτό μας. Ε, λοιπόν, αυτό ακριβώς είναι που δεν δέχομαι. Πιστεύω ότι η Λάχεσις ή η τύχη, ή πιο καλά η τυχαιότητα, είναι αυτή που κυβερνά τις ανθρώπινες ζωές ως συλλογικότητα και όχι μεμονωμένα. Δεν είναι λογικό για μένα να πιστέψω πως ένας άνθρωπος καθ’ όλα ευγενής, καλός και συγκροτημένος, έλκει προς τον εαυτό του την ασθένεια ως τιμωρία. Δεν πιστεύω ότι χάνει κανείς τους γονείς του, όταν είναι μικρός, επειδή πρέπει να «πάρει το μάθημά του». Δεν πιστεύω ότι οι άνθρωποι περνούν τις δοκιμασίες που περνούν, για τέτοιου είδους λόγους.

Πιστεύω πως το πράγμα είναι πολύ πιο απλό: η ζωή είναι ένα διαρκές γίγνεσθαι, τίποτε περισσότερο, κι εμείς μέσα σ’ αυτό δοχεία. Το τι μπαίνει μέσα σε κάθε δοχείο (λύπη, χαρά, ασθένεια, …) το καθορίζει απλά η τύχη, δηλ. οι νόμοι του χάους ή, όπως προτιμώ να τους βλέπω, της δημιουργικότητας. Κι αυτό είναι όλο.