Γιατί εδώ και τώρα;

Ας κάνουμε λοιπόν μια παρένθεση για δυο σχόλια. Γιατί άραγε έχει τόση μεγάλη σημασία να είμαστε επικεντρωμένοι στο «εδώ και τώρα»; Γιατί δεν μπορούμε απλά να ζούμε στον κόσμο που φτιάχνουμε μέσα στο κεφάλι μας, απολαμβάνοντας τις φαντασιώσεις μας και αναρριγώντας με τις αναμνήσεις που ακούραστα αναπαράγει το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου μας; Η απάντηση είναι φυσικά ότι μπορούμε. Μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε με την αντίληψή μας, να τη στρέψουμε πραγματικά κατά το δοκούν – κι αυτό είναι ίσως το πιο ανατριχιαστικό και συνάμα το πιο θαυμάσιο πράγμα απ’ όλα, αλλά ταυτόχρονα και το αντικείμενο μιας άλλης συζήτησης.

Προς το παρόν, ας πούμε ότι οι λόγοι για τους οποίους δεν θα έπρεπε να προτιμούμε να ζούμε σε φανταστικούς κόσμους, παραβλέποντας αυτό που συμβαίνει εδώ και τώρα, είναι πολλοί. Κατ’ αρχάς, οι φανταστικοί μας κόσμοι είναι γεμάτοι ανύπαρκτα δεδομένα. Έχουμε έναν παραμυθά μέσα στο κεφάλι μας που του αρέσει πολύ να φτιάχνει ιστορίες και περιμένει ειλικρινά ότι θα τις πιστέψουμε. Μας γεμίζει φοβίες για πράγματα που είναι στατιστικά απίθανο να συμβούν και που όμως φαντάζουν μέσα μας πολύ πιθανά, με αποτέλεσμα να είμαστε πάντα στην τσίτα. Ο φόβος που κατ’ αυτό τον τρόπο μας συντροφεύει κάθε στιγμή, μας κάνει να αμπαρωνόμαστε στον εαυτό μας και να χτίζουμε διάφορους ψυχολογικούς μηχανισμούς: «δεν έχω κανέναν ανάγκη» ή, αντίθετα, «δεν μπορώ να εμπιστευτώ κανέναν» ή «κανείς δεν θέλει το καλό μου», με όλα όσα αυτές οι πεποιθήσεις συνεπάγονται.

Η κασέτα του πόνου είναι εξίσου δημοφιλής με την κασέτα του φόβου – και οι δύο παίζουν σχεδόν συνέχεια στο μυαλό μας. Με την πρώτη ευκαιρία, έρχονται στην επιφάνεια όλες οι πληγές που επιμελώς κρατάμε νωπές μέσα μας με αποτέλεσμα, κάθε φορά που έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια δύσκολη συναισθηματικά κατάσταση, να μην αντιμετωπίζουμε τελικά αυτό που μας συμβαίνει εκείνη την ώρα, αλλά όλες τις προσβολές, τα πλήγματα κλπ. που έχουμε ποτέ δεχθεί σε οποιοδήποτε επίπεδο στη ζωή μας. Κάθε άβολο περιστατικό που βιώνουμε ή ακόμη και μόνο η προσδοκία ότι θα συμβεί κάτι άβολο γίνεται αφορμή να αναδυθούν από μέσα μας οι συναισθηματικές αποσκευές μιας ζωής (ή ακόμη και αιώνων, αν πιστεύετε στη μετενσάρκωση). Η κασέτα του πόνου φέρνει πάλι γοργά στο προσκήνιο την κασέτα του φόβου (μήπως πονέσουμε). Και πάλι απ’ την αρχή.

Από μια άλλη πλευρά, πολύ συχνά μας συμβαίνει να βλέπουμε ανθρώπους (ειδικούς και μη) να υποστηρίζουν απόψεις που δεν στέκουν, χωρίς να τις πολυβασανίσουν, μόνο και μόνο επειδή δεν βλέπουν τα στοιχεία (το εδώ και τώρα). Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούν καν να τα δουν, γιατί το μυαλό τους είναι γεμάτο από τους διθυράμβους και τους επαίνους που περιμένουν ότι θα λάβουν για τις συγκεκριμένες τους απόψεις, οι οποίες μπορεί να είναι απλά δημοφιλείς ή να ακολουθούν ένα ισχυρό ρεύμα κ.ο.κ. Η συνιστώσα αυτή είναι πολύ επικίνδυνη, ιδίως όταν εμπλέκονται άτομα που επηρεάζουν την κοινή γνώμη όπως π.χ. πολιτικοί ή δημοσιογράφοι και άτομα που ευθύνονται για τις ζωές μας, όπως π.χ. γιατροί.

Σε μικρότερη κλίμακα, είμαστε όλοι υπεύθυνοι γι’ αυτό που αναλαμβάνουμε να κάνουμε, όσο μικρό ή ήσσονος σημασίας κι αν φαίνεται. Αυτό σημαίνει ότι για να το κάνουμε σωστά, πρέπει να είμαστε συγκεντρωμένοι στο εδώ και τώρα. Δεν νοείται να παραποιούμε στοιχεία και την πραγματικότητα, μόνο και μόνο επειδή προσδοκούμε τον έπαινο ή έχουμε κολλήσει σε μια άποψη που εμείς μόνοι μας έχουμε πείσει τον εαυτό μας ότι στέκει. Και ασφαλώς δεν νοείται να καταφερόμαστε εναντίον άλλων μόνο και μόνο επειδή δεν συμφωνούν μαζί μας. Πίσω από τις απόψεις υπάρχουν άνθρωποι και εν τέλει όλο αυτό παράγεται από την άρνηση να δούμε αυτό που υπάρχει μπροστά στα μάτια μας κι είναι πραγματικά κρίμα!