Χίλιες λέξεις μία εικόνα

Είναι 15 Μαρτίου του 1942. Η ημέρα είναι ωραία, ούτε χιόνι έχει ούτε πολύ κρύο, εγώ όμως δεν μπορώ ούτε να περπατήσω. Τα πόδια μου τρέμουν, είμαι πετσί και κόκαλο, ένας ζωντανός σκελετός. Η μάνα νομίζει ότι είμαι άρρωστος και με έχει πάρει στη ράχη της – «γκότσια» όπως λέμε στο χωριό – να με πάει να με δει ο γιατρός στο Σιοποτσέλι (σημερινό Δίλοφο Ζαγορίου). Τι γιατρειά να μου κάνει που η αρρώστια μου είναι η πείνα! Κατεβαίνουμε σιγά σιγά ως το ποτάμι, φτάνουμε στο Τέρμα, πέφτουμε όμως πάνω στους Ιταλούς που είναι στρατοπεδευμένοι. «Πού πάτε;» μας λένε, «Έχετε χαρτιά;». «Στο Σιοποτσέλι στον γιατρό, το παιδί είναι άρρωστο…» λέει φοβισμένη η μάνα. «Εδώ έχουμε δικό μας ιατρείο», λέει ένας σκοπός, «αν θέλετε μπορείτε να πάτε το παιδί στον δικό μας γιατρό να το δει». Η μάνα διστάζει. Έχουμε ακούσει πολλά κακά για τους Ιταλούς, ότι είναι έκφυλοι, ότι ρίχνονται στις γυναίκες. «Να το πάμε» του λέει φοβισμένη.

Περνάμε μέσα από το στρατόπεδο. Στρατιώτες κάθονται επάνω στις πέτρες ή είναι ακουμπισμένοι στους κορμούς των δέντρων. Ίσως συλλογίζονται τη μάνα τους, τη γυναίκα τους, το παιδάκι τους, που είναι μωρό ακόμη, την αρραβωνιαστικιά τους, που δεν τη χάρηκαν, το πώς βρεθήκαμε όλοι εδώ πάνω και αλληλοσκοτωνόμαστε. Ο σκοπός μας πάει στον αξιωματικό υπηρεσία κι εκείνος ρωτάει μέσω του διερμηνέα πού θέλουμε να πάμε. Μας πάει σε μια σκηνή με κόκκινο σταυρό, ένα πρόχειρο στρατιωτικό νοσοκομείο. Είμαι τυχερός. Πέφτω πάνω σε έναν άγγελο. Ένας γιατρός με άσπρη μπλούζα και γυαλιά με ξαπλώνει στο κρεβάτι και με εξετάζει λεπτομερώς. Το πρόσωπό του λάμπει από καλοσύνη. Κλείνω τα μάτια μου και νομίζω ότι έχω κοντά μου έναν καλό άγγελο που θα μου σώσει τη ζωή. Με ρωτάει αν πεινάω. Το βλέπει βέβαια, δεν θέλει ρώτημα. “No, no” του απαντάω από ντροπή. «Ξέρεις και ιταλικά» μου λέει καλόκαρδα. Ρωτάει τη μάνα μου τι έχει στο σπίτι, τι μου δίνει και τρώω. «Λίγο αλεύρι, λίγο γάλα, που το κάνω γιαούρτι γιατί του αρέσει, του κάνω και λίγο κουρκούτι». «Όχι, να μην το κάνεις γιαούρτι» της λέει. «Το γιαούρτι είναι ξινό, είναι για να αδυνατίσεις, το παιδί δεν έχει ανάγκη να αδυνατίσει…». Ενώ με εξετάζει χαμογελά. Εγώ τον παρατηρώ και ζω σε έναν δικό μου παράδεισο, με αγγέλους με άσπρα φτερά – ίσως να είναι η άσπρη μπλούζα που φορά. «Και πώς να το κάνω;» ρωτάει η μάνα μου, που έχει πάρει θάρρος. «Να το κάνεις τυρί και να το δίνεις στο παιδί αστράγγιστο με το ζουμί του, που έχει πολλές βιταμίνες». Λέει και μας δίνουν και δύο κουτιά ενέσεις με βιταμίνες και δύο κουραμάνες. Η μία είναι αυτή που δικαιούται ο γιατρός. «Και εσύ τι θα φας;» τον ρωτάει ο νοσοκόμος. «Θα κάνω δίαιτα σήμερα» του λέει χαμογελώντας.

Η μάνα μου έλεγε και ξανάλεγε την ιστορία στις γειτόνισσες όταν φιλοσοφούσαν περί καλού και κακού. «Είδες που υπάρχει ακόμη καλοσύνη, Πλούτη μου, σε αυτόν τον κόσμο;» τη σιγόνταρε η θεία Πούλια. «Το παν είναι να είσαι άνθρωπος». Πέρασε ο μαύρος χειμώνας, πέρασαν η άνοιξη και το καλοκαίρι και ήρθε το φθινόπωρο. Εγώ από επίγειος έγινα ιπτάμενος. Σκαρφαλωμένος στα δέντρα έτρωγα τα φρούτα που μου είχε συστήσει ο καλός μου άγγελος, καρύδια, κάστανα και προπαντός μούρα, που έχουν πολλή ζάχαρη. Και δεν φοβόμουν που με κυνηγούσε ο δραγάτης από κλαδί σε κλαδί.

Σήμερα βλέπω ακόμη τη μορφή του. «Πεινάς;» με ρωτάει. «Όχι» του χαμογελώ. Κάθε φορά που περνώ από το Τέρμα κοιτάζω προς το μέρος όπου ήταν το ιατρείο και στέλνω ένα φιλί στον άγγελο που ο Θεός έστειλε κοντά μου. Αν ζει, ας είναι ευτυχισμένος, αν έχει αναπαυθεί, ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκέπασε.

(Του Γιάννη Βακάμη. Αναδημοσίευση από το ΒΗΜΑgazino της 25/10/09, στήλη «Εμπειρία».)
***
Πάντα υπάρχει και η άλλη όψη. Ευτυχώς. Γι' αυτό μπορούμε και στεκόμαστε στα πόδια μας και λεγόμαστε άνθρωποι. Η αλλαγή πίστας για μένα σημαίνει ακριβώς δράση, πώς να είμαι απτά χρήσιμη σε κάποιον που έχει ανάγκη. Σας τρόμαξα όλους ε; ΧΧΧ