Πίσω στα βαριά

Καιρός δεν ήταν;

Αύριο φεύγουμε οικογενειακώς για τριήμερες διακοπές, "να αλλάξουμε παραστάσεις". Η αλλαγή παραστάσεων και εντυπώσεων είναι κάτι που επιζητεί ο εγκέφαλος και άρα η προσωπικότητα, αλλά δεν είναι καθόλου απαραίτητη για τη συνείδηση. Η συνείδηση είναι ο χώρος που αγκαλιάζει τα πάντα και που, όπως ο καθρέφτης, δεν έχει καμία προτίμηση ούτε ασκεί κριτική για το τι προβάλλεται μέσα της. Είναι πάντα η ίδια είτε μένω σπίτι μου, είτε πάω διακοπές, είτε διαλογίζομαι, είτε ακούω μπουζούκια, είτε διαβάζω φιλοσοφία. Το μόνο που ενδιαφέρει τη συνείδηση είναι να συμβαίνει η ζωή, να πραγματοποιείται, όποια μορφή, όποιο σχήμα κι αν παίρνει.

Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, το μεγάλο στοίχημα για την προσωπική εξέλιξη έχει - για μένα – αποσυνδεθεί από την "αυτοβελτίωση". Το μεγάλο στοίχημα έχει μετατοπιστεί στο πόσο ανοικτή, πόσο έτοιμη, πόσο διαθέσιμη είμαι για τη ζωή. Όχι η ζωή για μένα, αλλά εγώ για τη ζωή. Πόσο μπορεί να με χρησιμοποιήσει (την προσωπικότητά μου δηλαδή) για να εκδηλωθεί. Κι αυτό περιλαμβάνει "τα πάντα όλα", όπως είναι της μόδας να λένε, περιλαμβάνει και τα θετικά και τα αρνητικά. Περιλαμβάνει ενδεχομένως την ασθένεια, την καταστροφή, την κόλαση. Μόνο που όσο πιο διαθέσιμος, όσο πιο έτοιμος είναι κανείς να περάσει από την κόλαση, τόσο πιο λίγη κόλαση και πιο πολλή ειρήνη υπάρχει.

Το στοίχημα περιλαμβάνει μια κρίσιμη αντίληψη: ότι ο εαυτός μου βρίσκεται έξω από το κουτάκι της προσωπικότητάς μου. Πρακτικά, είναι η επίγνωση ότι δεν είμαι οι σκέψεις μου, τα συναισθήματά μου και οι αισθήσεις μου. Αμφισβητώ το ότι είμαι αυτά, αλλά όχι το ότι είναι παιδιά μου. Είναι γεννήματα του εγκεφάλου μου, του νευρικού μου συστήματος και των αισθητήριων οργάνων μου. Δεν είναι εγώ γιατί απλούστατα "εγώ" δεν μπορώ να τα ξεκινήσω και να τα σταματήσω κατά βούληση – ούτε και χρειάζεται όμως να κάνω κάτι τέτοιο.

Το μόνο που χρειάζεται είναι να είμαι το σπίτι τους, το σπίτι στο οποίο θα είναι πάντα καλοδεχούμενα. Χωρίς να ταυτίζομαι μαζί τους, χωρίς να τα επικρίνω, χωρίς να τα πιστεύω. Αγκαλιάζοντάς τα, απλά κι ευγενικά, με αγάπη. Αυτό είναι το νόημα του "αγαπώ τον εαυτό μου" – ότι δεν θέλω ούτε και προσπαθώ να τον αλλάξω, ότι τον αφήνω να συμβαίνει, έτσι όπως είναι. Όταν πάψω να προσπαθώ να τον αλλάξω, τότε είναι που δημιουργείται πραγματικά η δυνατότητα της αλλαγής, γιατί αποδέχομαι πως είμαι συνείδηση - ο απέραντος χώρος με τις άπειρες δυνατότητες. Απ' αυτή την άποψη, η "αυτοβελτίωση", καθώς και οι συναφείς μέθοδοι και τεχνικές είναι άσχετες και χωρίς πρακτική σημασία.

Κάθε διάθεση αλλαγής πηγάζει από την προσωπικότητα, όχι από τη συνείδηση. Για τη συνείδηση όλα είναι καλοδεχούμενα έτσι όπως είναι – δεν επιθυμεί να αλλάξει κάτι. Η προσωπικότητα, αντίθετα, κάνει κρίσεις ανάλογα με το τι της αρέσει, τι προτιμά, τι φοβάται κ.ο.κ. Αξιολογεί την κάθε στιγμή βασισμένη σε αυτά τα κριτήρια και παράγει μια αντίδραση. Με κάθε ερέθισμα που προσλαμβάνει, δημιουργεί σενάρια με διάφορες εκδοχές του τι συμβαίνει και του τι άλλο μπορεί να συμβεί εξαιτίας αυτού που συμβαίνει, όλες τυλιγμένες μέσα στο φόβο του αγνώστου. Κάθε νοητική εκδοχή ενισχύεται από ανάλογα συναισθήματα και δημιουργεί εσωτερικούς μηχανισμούς αντίδρασης – που πολύ σύντομα γίνονται αυτόματοι. Έτσι, καταλήγουμε να ζούμε την κάθε στιγμή σαν απειλή και όχι σαν δώρο.

Το γεγονός ότι, κατά πάγια τακτική, δεν αποδεχόμαστε αυτό που συμβαίνει καθώς και η συνακόλουθη διαρκής μας προσπάθεια να το φέρουμε στα μέτρα μας ώστε να μην αποτελεί απειλή, είναι που δημιουργούν τεχνηέντως απόσταση ανάμεσα σε εμάς και την πραγματικότητα και που μας εγκλωβίζουν στην αίσθηση ενός στενού εγώ το οποίο προσπαθούμε στη συνέχεια να περιφρουρήσουμε πάση θυσία.

Όμως η ζωή είναι αυτό ακριβώς, μια αέναη σειρά από αλλαγές, γεννήσεις και θανάτους, μέσα στους οποίους το λογισμικό, τα προγραμματάκια που τρέχουν στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα του καθενός μας έχουν τελικά ελάχιστη σημασία.

Στη Μπαγκαβάτ Γκίτα, ο πολεμιστής Αρζούνα κάποια στιγμή απηυδεί να σκοτώνει εχθρούς κατά χιλιάδες και λέει στον Κρίσνα: "Δεν θέλω πια να σκοτώνω". Προς μεγάλη του έκπληξη, ο Κρίσνα του απαντά: "Πήγαινε πίσω στο πεδίο της μάχης και συνέχισε να σκοτώνεις, μέχρι να κατανοήσεις πως δεν υπάρχει κανένας που σκοτώνεται και κανένας που σκοτώνει".

Μπορεί να φαίνεται σαν κοάν, όμως τελικά δεν είναι.