Όλο και καθυστερώ να αναφερθώ στις νοητικές/γνωστικές στρεβλώσεις, όπως τις έχει καταγράψει ο φίλος μου Κώστας Δημητρόπουλος στο (υπό δημοσίευση) βιβλίο του, αλλά τι να κάνω που συνέχεια κάτι προκύπτει…
Σκεφτόμουν όλα αυτά της τελευταίας μου ανάρτησης μέσα από το πλαίσιο της μεταφυσικής. Στη μεταφυσική λοιπόν (τη φιλοσοφική, όχι την ψεύτικη) κυριαρχούν δύο τάσεις. Η μία ισχυρίζεται πως η ουσία του κόσμου (ή έστω το σημαντικότερο τμήμα της, η απόλυτη πραγματικότητα) είναι πνευματική. Σ' αυτήν εντάσσονται απόψεις όπως ότι η πραγματικότητα είναι νοητική: δίνοντας τα πρωτεία στη νόηση/το πνεύμα, καλλιεργεί την πίστη πως υπάρχει μια πραγματικότητα ανεξάρτητη από την υλική. Η δεύτερη τάση υποστηρίζει πως όλα τα φαινόμενα, μαζί και τα πνευματικά, έχουν για φορέα ή υπόστρωμα την ύλη και χωρίς αυτήν δεν νοούνται. Πράγματι, η βιολογία και η ανατομία μας έδειξαν πως τα ψυχικά φαινόμενα είναι αδιαχώριστα από το σώμα (τον εγκέφαλο, το νευρικό σύστημα). Η εμβρυολογία μας δίδαξε πως η ψυχή γεννιέται και ωριμάζει μαζί με τον εγκέφαλο. Η ανθρωπολογία διαπίστωσε τη στενή εξάρτηση της εξυπνάδας από το μέγεθος του εγκεφάλου (όσο βαρύτερος ο εγκέφαλος αναλογικά με το σώμα και όσο περισσότερες οι πτυχές του τόσο εξυπνότερο το ζώο). Τέλος, η γεωλογία και η κοσμογραφία μας έμαθαν πως η ζωή και η αίσθηση πρόβαλαν μετά από τον ανόργανο κόσμο. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλες αυτές οι επιστήμες αποτελούν αδιάσειστη απόδειξη της δεύτερης τάσης.
Διατυπώθηκαν όμως και θεωρίες ανάμεσα στις δύο αυτές κυρίαρχες τάσεις. Ο δυισμός, για παράδειγμα, είναι η δοξασία ότι ο κόσμος συνέχεται από δύο ουσίες, μια πνευματική και μια υλική, που δεν μπορούν να αναχθούν η μία στην άλλη: ψυχή και σώμα, φύση και θεία χάρη, νόηση και συναίσθημα, η ουράνια βασιλεία και "ο κόσμος τούτος". Ο μονισμός, από την άλλη, πρεσβεύει ότι το ψυχικό και το υλικό είναι δύο όψεις, δύο πλευρές, δύο εκδηλώσεις μιας ενιαίας στο βάθος ουσίας. Δηλαδή το υλικό και το ψυχικό διαφέρουν μόνο εμπειρικά, μεταφυσικά όμως έχουν μία και την ίδια αρχή. Η μονιστική άποψη αποκλείει κάθε ενέργεια της μιας ουσίας πάνω στην άλλη: πάνε παράλληλα, γιατί είναι δύο όψεις της ενέργειας της μιας ενιαίας ουσίας.
Αυτά λέει, πολύ επιγραμματικά, η ιστορία της ανθρώπινης σκέψης. Παρατηρώντας την σήμερα δεν μπορούμε παρά να αναγνωρίσουμε ότι οι απόψεις αυτές είναι ουσιαστικά νοητικές κατασκευές, αρκετά απλοϊκές ενδεχομένως, γεμάτες ασάφεια, πολλές φορές και αντιφάσεις. Αντανακλούν μάλιστα την τάση που έχει ο άνθρωπος να απλουστεύει τα πράγματα, να ανάγει τα φαινόμενα σε λίγες αιτίες, αν είναι δυνατόν σε μία. Είναι σαν ο άνθρωπος που ησυχάζει τις απορίες του και κοιμάται ξένοιαστος φορτώνοντας τη φροντίδα του κόσμου στον Θεό ή η επιστήμη που προσπαθεί να ανάγει τα φαινόμενα σε μια κοινή αρχή, αποκαθιστώντας την ενότητα ανάμεσα στην ύλη και την ενέργεια, να κινούνται από την ίδια στο βάθος ανάγκη.
Και γιατί άραγε θα πρέπει να είναι μία ή δύο οι αρχές ή τα συστατικά του κόσμου; Τόσοι αριθμοί υπάρχουν. Μπορεί να υπάρχουν άπειρες ουσίες, όπως άπειρες είναι και οι αριθμητικές πιθανότητες. Έτσι δεν είναι; Μόνο που, αν τις παρατηρήσουμε προσεκτικά, θα δούμε ότι κι αυτές οι ερωτήσεις είναι νοητικές κατασκευές. Το μόνο που μπορούμε να διαπιστώσουμε με κάποια ασφάλεια είναι ότι το ανθρώπινο πνεύμα φαίνεται καταδικασμένο να γυρίζει γύρω από συγκεκριμένα κεντρικά ερωτήματα. Έχει όμως νόημα τελικά να αναρωτιόμαστε ποιο από τα κοσμικά στοιχεία είναι πρωταρχικό και ποιο παράγωγο, αν η ύλη βγαίνει από το πνεύμα ή το πνεύμα από την ύλη ή αν είναι και τα δύο στον ίδιο βαθμό πρωταρχικά; Αρχικό και παράγωγο, πρώτο, αρχή, παραγωγή είναι νοήματα, βοηθητικές έννοιες, χρήσιμες για να βάλουμε τάξη στον κόσμο, σε πρακτικό επίπεδο, όμως ακατάλληλες τελικά για τα οντολογικά ζητήματα κι αποπλανητικές. Γιατί υπαινίσσονται ακινητοποιημένες και καρφωμένες στο σύμπαν οντότητες που δεν υπάρχουν. Η ζωντανή πραγματικότητα είναι η ροή, οι σχέσεις ανάμεσα στις οντότητες και τα πράγματα, ο διάλογός μας με τον κόσμο που βρίσκεται σε κίνηση. Αλλά δεν είναι κάτι που μπορούμε με ευκολία να αντιληφθούμε. Ο νους μας χρειάζεται εξηγήσεις, αιτιακές σχέσεις για να μπορεί να ισχυρίζεται ότι κατανοεί, έστω και λίγο, τον κόσμο.
Πράγμα που μας φέρνει σε έναν πολύ αγαπητό μου φιλόσοφο, τον Hans Vaihinger (βλ. φωτό). Γι’ αυτόν, ο άνθρωπος είναι καμωμένος για να δρα, η νόηση του δόθηκε όχι για να βρίσκει την αλήθεια παρά για να ενεργεί. Για το σκοπό αυτόν όμως μπορεί να τον υπηρετούν καλύτερα πολλές φορές στρεβλώσεις και πλάνες. Ο νους, μας λέει, δουλεύει τις περισσότερες φορές με (ημι)συνειδητές πλάνες. Με άφθονα παραδείγματα μάλιστα προσπάθησε να αποδείξει τη μεγάλη μεθοδολογική σημασία που έχουν οι πλάνες στις διάφορες επιστήμες (μαθηματικά, μηχανική, φυσική, χημεία, πολιτική οικονομία κλπ) στο έργο του «H Φιλοσοφία του Σαν Να» (die Philosophie des Als Ob).
Κι εμείς που βαυκαλιζόμαστε ότι προσπαθούμε να παίρνουμε τη ζωή κυριολεκτικά…
27 σχόλια:
Πολύ ενδιαφέρον. Δεν τον γνώριζα.
[Η "αλήθεια" -ό,τι κι αν είναι τούτο- συνήθως νοείται ως μια, ακίνητη, παγιωμένη, τετελεσμένη. Αν χρησιμοποιήσουμε το δίπολο πάγος-φωτιά, την εννοούμε συνήθως ως πάγο. Η φωτιά, μια αλήθεια ρευστή, το Ον σε γίγνεσθαι, πολυποίκιλλο και πολύμορφο, δεν ταιριάζει τόσο στο μυαλό μας. Ίσως γιατί μας μπερδεύει ο χρόνος; Μήπως ψάχνουμε κάτι απόλυτο και το ντύνουμε αυθαίρετα με όλες τις ιδιότητες που μας θυμίζουν σταθερότητα; Μήπως το μυαλό μας θέλει ζυγοστάθμιση; Άβυσσος...]
Αυτό που έγραψες aerosol δεν σου θυμίζει λίγο Ηράκλειτο; Τέλος πάντων, οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν όχι μόνο τον Vaihinger αλλά και το γεγονός ότι όλα όσα ανέφερα έχουν περιγραφεί άρτια και σε πολλές παραλλαγές από διάφορους φιλόσοφους ανά τους αιώνες.
Μάλιστα, αν δει κανείς τις θεωρίες τους στο ιστορικό του βάθος, θα ανακαλύψει με έκπληξη ότι ακολουθείται ένας ασυνείδητος ρυθμός: τη μία εποχή οι απόψεις κλίνουν προς τη μία από τις δύο τάσεις και την επόμενη προς την άλλη σαν σε ένα αέναο εκκρεμές.
Πολλές φορές πάντως έχω σκεφτεί τι κρίμα που έφαγα τα χρόνια μου ακολουθώντας την τάδε αδερφότητα ή τη δείνα ομάδα και δεν άνοιγα απλά ένα βιβλίο φιλοσοφίας. Θα είχα γλιτώσει πολύ κόπο, χρήμα και βάσανα... :(
Φυσικά και... δανείστηκα την παρομοίωση από τον Ηράκλειτο.
;-)
Μου φαίνεται πως τέτοιου τύπου ερμηνείες του κόσμου πάνε κόντρα στον τρόπο που συνήθως σκεφτόμαστε τα πράγματα και δεν είναι πραγματικά δημοφιλείς. Δεν προσφέρουν ασφάλεια.
[Ο καθείς και ο δρόμος του. Ποιός γνωρίζει τον καλύτερο αν δεν βγει στη γύρα να ζήσει; Αν παρατηρείς, μπορεί και οι λάθος επιλογές να είναι σωστές.]
Κατάφερα επιτέλους και βρήκα χρόνο για τις πληροφορίες σχετικά με το θέμα διαλογισμός που είχα αναφέρει σε προηγούμενο σχόλιό μου και τις παραθέτω.
Στο in.gr με ημερομηνία 01-03-02 αναφέρεται η έρευνα του Δρ Άντριου Νιούμπεργκ (συγγραφέας του βιβλίου «Πώς ο Θεός αλλάζει τον εγκέφαλό σου»)ο οποίος κατέγραψε την εγκεφαλική δραστηριότητα Θιβετιανών Βουδιστών μοναχών την ώρα του διαλογισμού.
Διαπίστωσε ότι υπήρχε αύξηση της δραστηριότητας στο πρόσθιο τμήμα του εγκεφάλου, την περιοχή που ενεργοποιείται όταν κάποιος εστιάζει την προσοχή του σε μια συγκεκριμένη ασχολία και μείωση της δραστηριότητας στον βρεγματικό λοβό, περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τον προσανατολισμό.
Ας πούμε με δυο λόγια : Ενεργοποίηση των περιοχών προσοχής-απενεργοποίηση των περιοχών αίσθησης χώρου.
Στο in.gr με ημερομηνία 16-06-05 αναφέρεται για μια μελέτη που διενεργήθηκε στα Πανεπιστήμια του Κουίνσλαντ της Αυστραλίας και της Καλιφόρνιας των ΗΠΑ και δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Current Biology.
Έθεσαν υπό παρακολούθηση πάλι Θιβετιανούς Βουδιστές μοναχούς, τους υπέβαλαν σε κάποια τεστ και διαπίστωσαν ότι έχουν αναπτύξει την ικανότητα να επικεντρώνουν την προσοχή τους σε ένα αντικείμενο ή μια σκέψη και μάλιστα όσοι εκπαιδεύονταν χρόνια μπορούσαν να επιτύχουν συγκέντρωση 12 λεπτών. Κατά την διάρκεια του τεστ μπλόκαραν όλες τις εξωτερικές πληροφορίες μόνο με την θέλησή τους.
Στο ΒΗΜΑ με ημερομηνία 30-03-08 αναφέρεται η έρευνα που διεξάγεται σχετικά με τον διαλογισμό εδώ και επτά χρόνια, στο Πανεπιστήμιο του Giessen, στο Ινστιτούτο της Νευροαπεικόνισης, από τον Ulrich Ott.
Έχει μετρήσει αυξήσεις στο πάχος του εγκεφαλικού φλοιού κατόπιν εντατικού και πολύχρονου διαλογισμού και υποστηρίζει σε άρθρο στη γερμανική εβδομαδιαία εφημερίδα «Die Zeit», πως ο συχνός διαλογισμός αλλάζει την αρχιτεκτονική του εγκεφάλου.
Αναφέρθηκε σε έρευνα με Βουδιστές μοναχούς (στο τέλος θα τους κολλάνε και ένσημα) όπου διαπιστώθηκε ότι εξέπεμπαν κύματα τύπου γάμμα με ένταση 30 φορές μεγαλύτερη από αυτήν των συνηθισμένων ανθρώπων.
Τα κύματα αυτά σχετίζονται με διαδικασίες όπως προσοχή μνήμη, μάθηση, αντίληψη και υπήρχαν σε μεγάλη ένταση και πριν τον διαλογισμό που γι΄αυτούς σήμαινε ότι ο διαλογισμός δε προκαλεί μόνο παροδικά την αύξηση αυτών των εγκεφαλικών κυμάτων αλλά προκαλεί και μόνιμες αλλαγές στον εγκέφαλο.
Μετρήσεις στις κατάλληλες περιοχές του εγκεφάλου τις συνδεόμενες με αισθήματα αγάπης, χαράς και ευτυχίας κατέδειξαν μέσω αυξημένης ηλεκτρικής δραστηριότητας ότι ο διαλογισμός απελευθερώνει τέτοιες αντιδράσεις σε μεγαλύτερη «ποσότητα».
Αυτό που προσπαθεί να θεμελιώσει o Ott σχετίζεται με την διαφορά φάσης των κυμάτων γάμμα και στηρίζεται σε συμπεράσματα άλλων ερευνητών, όπως ο Wolf Singer.
Ο Wolf Singer μελέτησε τα εγκεφαλικά κύματα ζώων και κατέληξε στο ότι ερεθίσματα που κάνουν τον εγκέφαλο να εκπέμπει κύματα χωρίς διαφορά φάσης, δηλαδή έχουν το μέγιστο ή το ελάχιστό τους την ίδια στιγμή, γίνονται αντιληπτά από τον εγκέφαλο σαν σχετικά μεταξύ τους.
Όταν πιστεύουμε ότι βλέπουμε μια γαλάζια μπάλα να κινείται στον αέρα, αυτό σε σχέση με τον εγκέφαλο σημαίνει ότι τρεις ιδέες, για το στρογγυλό, το γαλάζιο, την πτήση, συσχετίστηκαν και εντάχθηκαν στο ίδιο φαινόμενο χάρη σε αυτήν τη δημιουργία αντίστοιχων εγκεφαλικών κυμάτων, χωρίς διαφορά φάσης μεταξύ τους.
Έχουν ανιχνευθεί ως σήμερα πέντε διαφορετικά είδη ηλεκτρικών κυμάτων, όλα από τον εγκέφαλο: δέλτα, θήτα, αλφα, βήτα, γάμμα. Κάθε κατηγορία έχει συσχετισθεί με συγκεκριμένες καταστάσεις συμπεριφοράς και αντίληψης.
Οι συχνότητες βήτα είναι κυρίως ορατές στις εμπρόσθιες περιοχές και στην κορυφή της κεφαλής και παρατηρούνται κυρίως κατά την διάρκεια του ύπνου στην κατάσταση REM που είναι η πιο ευεργετική για την ανάπλαση των εγκεφαλικών κυττάρων και κατά την διάρκειά της οι περισσότεροι νευρώνες λειτουργούν σε συγχρονισμό.
Στο focus με ημερομηνία 25-2-04 υπάρχει άρθρο για την Νευροανάδραση (Neurofeedback) ή βιοανάδραση των εγκεφαλικών κυμάτων, μια τεχνική μάθησης όπου ο άνθρωπος γίνεται ικανός να μεταβάλλει τα εγκεφαλικά του κύματα. Σύμφωνα με ερευνητές όπως οι Brown, Green & Green, Kamiya κ.α αποτελεί μία αποτελεσματική τεχνική για την αυτορύθμιση της συνειδητότητας. Ο άνθρωπος λαμβάνει άμεση και ακριβή πληροφόρηση σχετικά με την διακύμανση των εγκεφαλικών του κυμάτων και εκπαιδεύεται μέσω επιβράβευσης να τα μεταβάλλει.
Η Νευροανάδραση χρησιμοποιείται σε διάφορες περιπτώσεις δυσλειτουργιών του εγκεφάλου όπως συγκεκριμένες μαθησιακές δυσκολίες, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής, διαταραχές συμπεριφοράς παιδιών, διαταραχές διάθεσης και λόγου, επιληψία, κ.α.
(Ο οργανισμός μας έχει σύστημα ανάδρασης δηλ. διορθωτικό μηχανισμό ο οποίος ενεργοποιείται όταν κάποιος παράγοντας που τον επηρεάζει παρεκκλίνει από τα φυσιολογικά επίπεδα έτσι ώστε η κατάσταση του οργανισμού να παραμένει σταθερή.)
Οι πληροφορίες είναι πολλές και θα μπορούσαμε να γράφουμε τόμους αλλά θεωρώ ότι από όσα παρέθεσα βγαίνει ένα αρχικό συμπέρασμα σχετικά με το τι προκαλείται στον εγκέφαλο από την τεχνική του διαλογισμού.
Τα αποτελέσματα του είναι θετικά και εμμέσως προτείνεται η χρήση του, αυτό όμως που δεν συνάντησα στα άρθρα είναι το τι μπορεί να συμβεί εάν χρησιμοποιείται σε μια υπερβολή. Ίσως να μην έχουν σκεφτεί μια τέτοια έρευνα ή ίσως και να μην χορηγούνται λεφτά γι΄αυτές.
Δεν ξέρω εάν το σύστημα ανάδρασης του οργανισμού ενεργοποιείται από τέτοιου είδους υπερβολές... ίσως και όχι οπότε οι άνθρωποι βρήκαν άλλες μεθόδους προστασίας. Έφτιαξαν συστήματα εκπαίδευσης όπου περιείχαν και την μέθοδο φώτισης αλλά και την μέθοδο προστασίας από την γρήγορη φώτιση.
Ίσως θα ήταν καλό να αναφερθούν και κάποια πράγματα από πλευράς μεταφυσικής.....
.....κι αυτός ο καλός θεούλης έβαλε στην ημέρα μόνο 24 ώρες....
Σας φιλώ και εάν έκανα και κανένα λάθος διορθώστε χωρίς φόβο και πάθος.
Καλό απόγευμα να έχετε
Ρούλα
Χριστινάκι μου μπορείς να διορθώσεις το σχόλιο με την Νευροανάδραση? βάλε καμιά παράγραφο, πως το κόλλησα έτσι βρε παιδί μου...
με έχουν ζαλίσει φαίνεται οι στοίβες με τα ασιδέρωτα ρούχα χα χα χα
Μέρες περίμενα αυτό το κείμενο... και τελικά δεν απογοητεύθηκα. Ήταν... απολαυστικότατο!
Θα ήθελα πολύ να σχολιάσω ουσιαστικά και σε βάθος τα όσα αναφέρονται, δυστυχώς όμως, τόσο οι απόψεις όσο και οι γνώσεις μου στη φιλοσοφία είναι στην καλύτερη των περιπτώσεων ελλιπείς, οπότε δεν μπορώ να κάνω κάτι περισσότερο από το να διατυπώσω ορισμένες "σκόρπιες" σκέψεις. Πάμε λοιπόν...
- Θυμήθηκα μια θεωρία (όχι όμως και την προέλευσή της -κρίμα-) σύμφωνα με την οποία για ένα θέμα μπορούν να υπάρχουν πολλές "αλήθειες" των οποίων το σύνολο εκφράζει την (ατελή -σημαντικό αυτό-) "πραγματικότητα". Αν μάζί με αυτό λάβουμε υπ' όψην και το χαρακτηριστικό της "διαφορετικότητας" (εξ' άλλου ο "μέσος άνθρωπος" είναι κι αυτός μόνο ένα νοητικό κατασκεύασμα-σύμβαση) τότε μου φαίνεται εξαιρετικά ελκυστική η "ρευστότητα" που αναφέρει ο αγαπητός aerosol.
- Ακόμα κι αν "ο άνθρωπος είναι καμωμένος για να δρα" η ίδια του η δράση είναι προϊόν (και) περιέργειας, έχει δε στόχο να εξηγήσει κάτι, ώστε ο άνθρωπος να καταλάβει... Ας μην ξεχνάμε ότι πολλές φορές η απόλαυση, ή έστω η μεγιστοποίησή της (υπό την έννοια της κάλυψης αναγκών), αν αυτό είναι το ζητούμενο, προϋποθέτει κατανόηση (π.χ. στην τέχνη -αλλά και στην τροφή ακόμα-).
- Τόσο η προσέγγιση του Vaihinger (κρίνοντας μόνο από τα όσα αναφέρονται εδώ -δεν έχω διαβάσει κάτι δικό του-) όσο και η άποψη του Pinker, που υποστηρίζει ότι νόηση είναι η ικανότητα επίτευξης ενός στόχου εν μέσω εμποδίων, μου δημιουργούν την ίδια αίσθηση με τη σχολή των συμπεριφοριστών στο χώρο της ψυχολογίας ή των υποστηρικτών της ασθενούς τεχνητής νοημοσύνης. Νοιώθω δηλαδή (δεν έχω επαρκή τεκμηρίωση ώστε να χρησιμοποιήσω τον όρο "πιστεύω") ότι τοποθετούν το "φαίνεσθαι" της πράξης πολύ ψηλά υποβιβάζοντας ταυτόχρονα την αξία της σκεψής που βρίσκεται πίσω από τα κίνητρα/αιτίες. Δεν υποστηρίζω, ούτε απορρίπτω κάποια τοποθέτηση αλλά...
- ...αλλά έχω μια ένσταση κάπως γενικότερη. Όλα τα μοντέλα (σχολές σκέψης) χρησιμοποιούν την "ιεραρχία" ως βασικό συστατικό τους, όχι μόνο ως εργαλείο αλλά ως σημείο αναφοράς. Κάθε ένα εξετάζει το αντικείμενό του από τη σκοπιά ενός αυθαιρέτως ορισμένου παρατηρητή. Η αξιωματική λογική που χρησιμοποιείται κρύβει ακριβώς αυτόν τον κίνδυνο της αυθαιρεσίας. Έτσι οι σχέσεις που περιγράφονται τοποθετούνται σε μια περιορισμένης ορθότητας ιεραρχία. Η όποια ιεραρχία όμως, από τη φύση της (εξ' ορισμού) απαιτεί σταθερά σημεία τα οποία κατ' ανάγκη θεωρούνται αυθαιρέτως.
Αυτός είναι και ο λόγος που προσωπικά αποφεύγω να τάσσομαι υπέρ ή κατά κάποιας "σχολής". Αντ' αυτού προτιμώ να εξετάζω ξεχωριστά τις "σχέσεις" στις θέσεις που προτείνουν αγνοώντας (σχεδόν επιδεικτικά) τις "ιεραρχίες".
(συνεχίζεται...)
(...συνέχεια)
- Μου άρεσε η ιδέα της "ημισυνειδητής πλάνης" που μας εξυπηρετεί... Είχα χρόνια να διαβάζω κάτι για αυτό το θέμα.
- Συνήθως δε φτάνει να ανοίξεις ένα βιβλίο φιλοσοφίας. Μπορεί η πληροφορία να υπάρχει εκεί, έτοιμη, αν όμως -μεταφέροντας σε διαφορετικό γνωστικό πεδίο- εμπιστευθούμε τις συμβουλές των ψυχολόγων, η πληροφορία αυτή δε θα μπορέσει να γίνει γνώση χωρίς την κοπιαστική, χρονοβόρο, ακριβή και βασανιστική διαδικασία της ουσιαστικής εμπλοκής και ενασχόλησης με κάποια ομάδα ή/και θέμα...
May the Force b with u...
papet
ΥΓ. Μια διευκρίνιση. Ο papet είναι άρρεν :)
Καλημέρα σε όλους. Δυστυχώς είχα ένα ατύχημα χθες που είχε σαν αποτέλεσμα να σπάσω τον δεξιό μου καρπό. Αυτό, σε συνδυασμό με ένα βραχυκύκλωμα του τηλεφωνικού δικτύου μετά την καταρρακτώδη βροχή της Παρασκευής που προκάλεσε διακποή τηλεφωνικής σύνδεσης και ίντερνετ, με έφεραν λίγο πίσω. Θα ανεβάσω τώρα μια ανάρτηση που είχα έτοιμη από την Παρασκευή και θα επανέλθω στα πάρα πολύ ενδιαφέροντα σχόλιά σας.
Περαστικα Χριστινα μου, να προσεχεις τον εαυτο σου!!
Την καλημερα μου
Ευθυμια
@Ευθυμία:
Ευχαριστώ πάρα-πάρα πολύ…
Την αγάπη μου
@Ρούλα:
Εξαιρετικά ενδιαφέροντα όσα μας παρέθεσες, για τα οποία προσωπικά ευχαριστώ πολύ. Σχετικά με τη νευροανάδραση (neuro(bio)feedback) που ζητάς να προσθέσω κάτι, πιστεύω ότι κάλυψες όλα τα βασικά. Σκοπός της είναι η μείωση των κυμάτων θήτα και βήτα (22-28 Hz) και η αύξηση των κυμάτων της ζώνης συχνοτήτων 12-18 Hz.
Σχετικά με το ζήτημα των τυχόν «παρενεργειών» από την υπερβολική προσφυγή στον διαλογισμό, διάβασα στο: http://www.bipolarworld.net/Treatments/Alternatives/alt6.htm (και παραθέτω σε κάπως πρόχειρη μετάφραση, ζητώ συγνώμη):
«Μολονότι πολλές από τις επιδράσεις του διαλογισμού αναφέρονται ως θετικές, κάποιες μελέτες θεωρούν πιθανό ότι οι εν λόγω επιδράσεις δεν είναι πάντα θετικές. Ο διαλογισμός, εάν γίνεται με λάθος τρόπο ή υπερβολικά συχνά, μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στην ψυχολογία και τη φυσιολογία του ατόμου. Οι δάσκαλοι διαλογισμού προειδοποιούν συχνά τους μαθητές τους για τις σχετικές παγίδες. Στην περίπτωση των ασιατικών διαλογιστικών παραδόσεων, το πώς αυτές πρέπει να εφαρμόζονται στη Δυτική κουλτούρα και το Δυτικό τρόπο σκέψης είναι κάτι που παρουσιάζει μεγάλες προκλήσεις. Η εισαγωγή τέτοιων διαλογιστικών πλαισίων στην ποπ Δυτική κουλτούρα δεν έγινε πάντοτε με τρόπο ευαίσθητο ή εξοικειωμένο με τον πολιτισμικό ιστό από τον οποίο προήλθαν τα εν λόγω πλαίσια.
Ένα αυξανόμενο σώμα κλινικών μελετών ερευνά πλέον το φαινόμενο των προβλημάτων που σχετίζονται με τον διαλογισμό (Lukoff, 1998; Perez-De-Albeniz & Holmes, 2000). Έχουν αναφερθεί πολλές παρενέργειες, μεταξύ των οποίων άβολα κιναισθητικά ερεθίσματα, ήπια ψυχοδιάσπαση και συμπτώματα που μοιάζουν με εκείνα των ψυχώσεων (Craven, 1989). Η κλινική μελέτη 27 ατόμων που διαλογίζονταν επί μακρό διάστημα (Shapiro, 1992) αναφέρει παρενέργειες όπως κατάθλιψη, άγχος και πανικό που προκλήθηκαν από τη χαλάρωση, παράδοξες αυξήσεις της έντασης που βιώνει κάποιος, μειωμένη ανταπόκριση στην πραγματικότητα, σύγχυση, αποπροσανατολισμό και αίσθημα «εκτοπισμού». Η πιθανότητα ο διαλογισμός να πυροδοτεί έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις αναφέρεται επίσης από τους Kutz, Borysenko & Benson (1985). (…) Η τάση του διαλογισμού να απελευθερώνει υλικό από το ασυνείδητο υποδηλώνει ότι οι αρχάριοι στον διαλογισμό θα πρέπει να τον προσεγγίζουν με φειδώ. Συνήθως απαιτούνται χρόνια αφοσίωσης προκειμένου να αποκτήσει κανείς σταθερότητα στον διαλογισμό, μια οπτική που συνήθως παραβλέπεται από πολλά νέα θρησκευτικά κινήματα και θεραπείες της Νέας Εποχής».
Θα το ψάξω περαιτέρω.
@papet:
Συγνώμη αγαπητέ για την παρεξήγηση ως προς το φύλο. Μερικές παρατηρήσεις στις παρατηρήσεις σου:
- Η έννοια της ρευστής πραγματικότητας για μένα προσωπικά ήταν λυτρωτική, μόλις μπόρεσα να τη δεχτώ. Το ίδιο και η βεβαιότητά μου ότι η ύπαρξη μίας και μόνης αλήθειας είναι μύθος, μόλις μπόρεσα να το χωνέψω.
- ο Vaihinger δεν λέει ότι ο άνθρωπος δεν επιθυμεί να καταλάβει. Λέει μάλλον ότι, ανεξάρτητα από το τι επιθυμεί, φτιάχτηκε για να ενεργεί, να επέχει θέση ποιητικού αιτίου στη δημιουργία. Να μην ξεχνάμε ότι εντάσσεται στο ευρύτερο φιλοσοφικό πλαίσιο του ιδεαλισμού.
- Ποιος Pinker; Αυτός που έχει γράψει το Language Instinct;
- Σαφώς ισχύει αυτό που γράφεις για τις ιεραρχίες ή, ίσως καλύτερα αν μου επιτρέπεις, ταξινομήσεις (για να περιλάβουμε και τις οριζόντιες συσχετίσεις). Αυτό ακριβώς εννοούσα όταν έγραφα για καρφωμένες στο σύμπαν οντότητες που δεν υπάρχουν.
- Ανάθεμα την ανάγκη της προσωπικής/βιωματικής ενασχόλησης…
Να μην ξεχάσω να σε ευχαριστήσω και για τα καλά σου λόγια. Μείνε συντονισμένος, η αναφορά των ακούσιων και μη γνωστικών σφαλμάτων μόλις άρχισε…
Δεν νομίζω ότι το έγραψα αρκετά καλά. Ο Vaihinger λέει ουσιαστικά ότι, προκειμένου ο άνθρωπος να μπορέσει να ζήσει με στοιχειώδη ηρεμία σε έναν κόσμο που φαντάζει παράλογος και να μπορεί να ενεργεί μέσα σ΄αυτόν τον κόσμο, πρέπει να υιοθετήσει ηθελημένες φανταστικές εξηγήσεις (ουσιαστικά εσκεμμένες νοητικές κατασκευές).
Βασίστηκε βέβαια στις θέσεις του Καντ ότι η γνώση περιορίζεται στα φαινόμενα και δεν μπορεί να προσεγγίσει τα πράγματα αυτά καθεαυτά. Έτσι, για να θέσει όρια στη συμπεριφορά του, ο άνθρωπος θα πρέπει να ενεργεί "σαν να" υπάρχει ηθική βεβαιότητα. Στη θρησκεία "σαν να" υπάρχει Θεός, κ.ο.κ. Ο άνθρωπος δηλαδή αναγκαστικά ενεργεί βασισμένος σε υποκειμενικά τεκμηριωμένες υποθέσεις. Ο ίδιος ο Vaihinger έγραψε: "..σκοπός του κόσμου των ιδεών δεν είναι να αναπαραστήσει την πραγματικότητα - κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατον - αλλά να μας δώσει ένα εργαλείο για να μπορέσουμε να βρούμε με μεγαλύτερη ευκολία τον δρόμο μας μέσα στον κόσμο". Αυτό που κάνουμε ουσιαστικά είναι χρήσιμες υποθέσεις.
Η φιλοσοφία του υπονοεί πως πρέπει να αισθανόμαστε ελεύθεροι να δρούμε "σαν να" ίσχυαν οι υποθέσεις μας, έχοντας όμως πάντα κατά νου ότι είναι απλά υποθέσεις, τις οποίες μπορούμε να αναθεωρήσουμε ή να απορρίψουμε οποιαδήποτε στιγμή. Κι αυτό συνηγορεί στα όσα περί ρευστότητας αναφέραμε όλοι πιο πάνω.
Αγαπητα μου κοριτσια με μπερδεψατε παρα πολυ!!!!!
Αναφερομαι στο κομματι που αναφερεστε στον διαλογισμο.
Δυο-τρια σημεια θα ηθελα σας παρακαλω αν μπορειτε να τα ξεκαθαρισετε.
"Οι αρχαριοι στον διαλογισμο θα πρεπει να τον προσεγγιζουν με φειδω" , "Υπερβολικα συχνα"??? Δηλαδη???
"παρενεργειες, οπως αγχος, πανικο, καταθλιψη, που προκληθηκαν με την χαλαρωση"...
Δεν καταλαβαινω...Ειναι θετικο να κανουμε διαλογισμο τελικα, μας βοηθαει η οχι. Και η χαλαρωση?
Επισης μηπως ειναι ευκολο να γραψει καποιος την γνωμη του για το ρεικι?
Πρακτικα πραγματα ρωτω, για φιλοσοφικα θεματα δεν μπορω να εκφερω γνωμη (δεν εχω γνωσεις σχετικες), παντως σας διαβαζω κ προσπαθω να σας κατανοησω.
Σας ευχαριστω πολυ Χριστινα κ Ρουλα.
Καλο βραδυ
Ευθυμια
Συγνώμη αν σε μπερδέψαμε, καλή μου Ευθυμία! Το έναυσμα για τα κείμενα αυτά δόθηκε από ένα πραγματικό γεγονός: μια κοινή μας (εμένα και της Ρούλας) γνωστή, η οποία έκανε "ασκήσεις" που της πρότειναν διάφοροι ή έβρισκε σε βιβλία, ξεκρέμαστες και ασύνδετες μεταξύ τους, ξαφνικά παρουσίασε σύγχυση προσωπικότητας. Ήταν κάτι το παροδικό, ευτυχώς, όμως το διάστημα που κράτησε ήταν πολύ έντονο. Δυστυχώς η ίδια όχι μόνο δεν κατάλαβε τότε ότι είχε σοβαρό πρόβλημα, αλλά ακόμη και σήμερα δεν το παραδέχεται.
Τι ασκήσεις ήταν αυτές; "Διαλογισμού" υποτίθεται, σιωπής, με βάση αναπνοές, με βάση "ενέργειες" κλπ.
Κι εγώ έχω κάνει τέτοιες ασκήσεις και είναι "φαντασμαγορικές", ας το πούμε, οπότε θα σου πω για τη δική μου εμπειρία. Όταν κάνεις τέτοιες ασκήσεις, αρχίζεις και βλέπεις στην κενή οθόνη του νου διάφορα ωραία και παράξενα πράγματα, σχήματα, χρώματα, μερικές φορές σκηνές από ολόκληρα σενάρια. Και φυσικά, επειδή όλα αυτά δεν μπορεί κανείς να τα εξηγήσει εύκολα, αρχίζει και ψάχνεται. Και συνήθως "κολλάει" στην εξήγηση που του δίνει μια καλύτερη ταυτότητα: "το είδες αυτό επειδή πχ είσαι μύστης στην ατραπό του τάδε" ας πούμε (πάντα κάποιος "ειδήμονας" βρίσκεται να σου πει μια παρόμοια κοτσάνα). Και κολακεύεται μετά ο ασκούμενος "κοιτάξε τι είμαι" και την πατάει.
Για μένα, από τη στιγμή που αυτού του είδους οι ασκήσεις δεν βοηθούν να γίνει κανείς έμπρακτα καλύτερος άνθρωπος, δεν έχουν καμία αξία. Και γίνονται επικίνδυνες όταν χαϊδεύουν τον εγωισμό ή, όπως έγραψα παραπάνω, όταν γίνονται χωρίς σύστημα ή "χωρίς φειδώ". Με το χωρίς φειδώ εννοώ ότι μπορεί για κάποιον να γίνουν μέσο δραπέτευσης από την πραγματικότητα και να τις κάνει πχ συνέχεια μέσα στη μέρα. Τότε είναι που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές διαταραχές - ψυχολογίας ή φυσιολογίας.
Σχετικά τώρα με το ρέικι. Το ρέικι είναι μια ολοκληρωμένη φιλοσοφία ήπιας εναλλακτικής θεραπευτικής. Αντίθετα με το πώς πλασάρεται (για προσπορισμό, ως μέσον να βγάλει δηλ. λεφτά κανείς) προορίστηκε από τον Ουσούι κυρίως για αυτο-ίαση (και δευτερευόντως για θεραπεία σε άλλους) και επιτάσσει (είναι δηλ. απαραίτητη προϋπόθεση) ο εφαρμοστής του να προσφέρει πλήρη συνεδρία στον εαυτό του σε καθημερινή βάση. Και δεν πρέπει να συγχέεται με ο,τιδήποτε άλλο γιατί είναι πλήρες από μόνο του.
Έρχονται όμως όλοι οι "δάσκαλοι" της πεντάρας που δεν έχουν αφιερώσει ούτε ένα δευτερόλεπτο από τον χρόνο τους να ψάξουν, να διαβάσουν, να σκεφτούν και να εμβαθύνουν πάνω στο ρέικι και βρίσκουν ότι δεν είναι αρκετό από μόνο του (δεν είναι ίσως αρκετά εντυπωσιακό;) και αρχίζουν και το ανακατεύουν με άλλα πράγματα. Αυτό που προκύπτει από το ανακάτεμα όμως δεν είναι πια ρέικι, είναι κάτι άλλο. Προσωπικά δεν ξέρω τι μπορεί να είναι, αλλά αυτό που ξέρω είναι πως όταν κρατάς στο χέρι σου ένα κλειδί, το κλειδί αυτό ανοίγει μια συγκεκριμένη πόρτα και όχι άλλη. Αν πειράξεις το κλειδί που κρατάς και το αλλάξεις, τότε θα ανοίξει μια άλλη πόρτα που κανείς δεν ξέρει - ούτε μπορεί να σου εγγυηθεί - τι είναι. Κι αν σου πει ότι ξέρει, λέει ψέμματα στον ίδιο του τον εαυτό.
Αν κάνεις ρέικι όπως πρέπει, δεν χρειάζεσαι κανενός άλλου είδους "άσκηση" ή διαλογισμό.
Ελπίζω να σε ξεμπέρδεψα λίγο.:)
Με ξεμπερδεψες εντελως καλη μου Χριστινα. Και σ'ευχαριστω γι αυτα που μου εγραψες για το ρεικι.Πιστευω οτι εχω το κλειδι (εχω το 2ο βαθμο στο ρεικι) κ χαιρομαι παρα πολυ γι αυτο που γραφεις οτι αρκει μονο το ρεικι οταν γινεται οπως πρεπει!
Να εισαι καλα
Καλη σου μερα
Ευθυμια
Η δική μου άποψη Ευθυμία σχετικά με τον διαλογισμό, τις αναπνοές, τις ενεργειακές ασκήσεις, είναι ότι βοηθούν αλλά πρέπει να υφίσταται σύστημα, χωρίς σύστημα προκαλούν διαταραχές.
Τα συστήματα που συνήθως περιέχουν αυτές τις ασκήσεις είναι δύσκολα διότι περιέχουν αρκετά αυστηρή αυτοπειθαρχία οπότε επιλέγονται κάποια κομμάτια τους τα οποία δυστυχώς μπορούν να σε οδηγήσουν σε ότι υπάρχει από το μηδενικό αποτέλεσμα μέχρι το τέλος.
Χαίρομαι για σένα που πιστεύεις ότι έχεις βρει το κλειδί, η πίστη σου θα σε σώσει όπως έλεγε και ο Χριστός.
Αφού λέτε για ρέικι θα ρωτήσω κι εγώ κάτι Χριστίνα μου.
Τι στο καλό είναι αυτό το μοίρασμα? Έχω την εντύπωση ότι είναι κάτι σαν ψυχοθεραπεία, είναι έτσι? Και εάν είναι έτσι εσύ συμφωνείς με την όλη διαδικασία? Είτε συμφωνείς είτε διαφωνείς μπορείς, εάν έχεις το χρόνο, να πεις δυο λόγια περισσότερα από το ναι ή όχι?
Να έχουμε μια όμορφη ημέρα
Ρούλα
Επανέρχομαι (κάπως άκομψα σε σχέση με την πορεία της συζήτησης)...
- Ευχαριστώ για τις διευκρινήσεις σχετικά με τις θέσεις του Vaihinger. Μου λύθηκαν αρκετές απορίες...
- Ο Pinker που ανέφερα είναι ο Steven Pinker, συγγραφέας του "How the mind works". Δεν έχω διαβάσει το "Language Instinct" αλλά η απάντηση είναι καταφατική.
- Προτείνω σε όποιον ενδιαφέρεται (κάνοντας ταυτόχρονα και διαφήμιση του αντικειμένου που σπούδασα) το "Γνωσιακή Επιστήμη: Η Νέα Επιστήμη του Νου" που με σχετικά απλό τρόπο περιγράφει αρκετά από τα θέματα που συζητάμε εδώ.
May the Force b with u...
papet
ΥΓ. Θα επανέλθω αργότερα με ένα σχόλιο σχετικά με το διαλογισμό (που αυτή τη στιγμή δεν έχω χρόνο να το γράψω)
Ρουλα μου, καλησπερα,
Οταν εγραψα οτι εχω το κλειδι, εννοουσα ΑΠΛΩΣ οτι εχω τον 2ο βαθμο στο παραδοσιακο ρεικι του Ουσουι, κ ετσι
μπορω να βοηθαω τον εαυτο μου να χαλαρωνει απο τις εντασεις.
Δεν το κανω συχνα, δυστυχως. Ο χρονος που αφιερωνω στον εαυτο μου ειναι ελαχιστος....
Μακαρι να ειχα ΒΡΕΙ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ...
Η δε πιστη μου, για πολλα, εχει κλονισθει.
Χαρηκα ομως πολυ για το σημειο που εγραψε η Χριστινα, οτι δεν χρειαζεται καμμια αλλη ασκηση η διαλογισμος οταν κανει κανεις ρεικι στον εαυτο του.
Καλο βραδυ κοριτσι μου
Ευθυμια
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Ρούλα μου, δεν ξέρω τι εννοείς με το "μοίρασμα". Είναι δυνατόν, στη θεωρία, ο "θεραπευτής" να νιώσει κάτι όταν αγγίζει τον "θεραπευόμενο" ή να "δει" κάποια εικόνα ή κάτι τέτοιο. Είναι όμως στη διακριτική του ευχέρεια αν θα ανοίξει συζήτηση με τον θεραπευόμενο σχετικά. Το ρέικι δεν είναι ούτε ψυχοθεραπεία ούτε ψυχολογία, οπότε χρειάζονται κάποιες στοιχειώδεις γνώσεις σ' αυτά τα πεδία, πέρα από την καλή θέληση, για να κάνει ο "θεραπευτής" κάτι τέτοιο.
Ευθυμία, σε καταλαβαίνω, εμένα να δεις πόσο έχει κλονιστεί η πίστη μου σε πράγματα που μέχρι πρότινος θεωρούσα δεδομένα. Ιδίως όταν σκέφτομαι ότι θεωρήσεις σαν του Vaihinger φαίνονται τόσο σωστές στα σημεία. Κανείς μας δεν ξέρει πραγματικά τι είναι το ρέικι, οφείλουμε όμως να φερόμαστε "σαν να" ξέρουμε. Η απάντησή μου που σε ξεμπέρδεψε, η οποία είναι γραμμένη με τόση πολλή βεβαιότητα, δεν είναι τίποτε παραπάνω από ένα "σαν να". Δεν μπορεί να είναι τίποτε παραπάνω...
Αγαπητέ papet,
Ποιο είναι το αντικείμενό σου, αν επιτρέπεται; Σχετικά με τον Pinker, εγώ πάλι δεν έχω διαβάσει το "How the mind works", αντίθετα, λόγω αντικειμένου διάβασα το "Language Instinct", αλλά αφού μιλάμε για τον ίδιον... Το βιβλίο που μας προτείνεις (many thanks by the way) ποιανού συγγραφέα είναι και από ποιες εκδόσεις κυκλοφορεί;
Θα σε ενδιαφέρει ίσως ένα βιντεάκι που ανακάλυψα χθες. Έψαχνα υλικό για ένα νέο άρθρο που έχω να γράψω σχετικά με τα memes και τις μετα-δαρβίνειες θεωρίες και, διαβάζοντας για τις θέσεις της Susan Blackmore (του University of West England) σχετικά, έπεσα κυριολεκτικά πάνω του. Τιτλοφορείται "The Grand Illusion of Consciousness" και είναι στα αγγλικά (από μια ομιλία της στο συνέδριο των Sceptics) http://video.google.com/videoplay?docid=6958873142520847424&ei=p9E3Ss_UN4Xt-AaKx5Fz&q=sue+blackmore+2005+skeptics&hl=en&client=firefox-a#
Περιμένουμε με ενδιαφέρον το σχόλιό σου για τον διαλογισμό.
Καλημερα σε ολους!
Ευχαριστω για την απαντηση σου Χριστινα μου, κ μην ανησυχεις το εχω καταλαβει απειρες φορες οτι ολα ειναι "σαν να"..., απλως επειδη ειχα σκοπο να δοκιμασω να βρω καποιον να μαθω διαλογισμο(?), χαρηκα που το ρεικι που ξερω ειναι αρκετο για τους λογους που το χρειαζομαι (τους ανεφερα πιο πανω).
Ομορφη μερα ξημερωσε, ας την χαρουμε ολοι μας!!!
Σε φιλω
Ευθυμια
Καλημέρα παιδιά
Ευθυμία μου κατάλαβα ότι εννοούσες το ρέικι το οποίο όντως είναι ένα κλειδί, όπως είπε και η Χριστίνα. Εγώ πήρα ερέθισμα από την διατύπωσή σου σχετικά με την πίστη και τα κλειδιά για να πω την δική μου οπτική.
Τα συστήματα από μόνα τους δεν κάνουν θαύματα, το θαύμα το κάνει ο άνθρωπος που πιστεύει στα συστήματα. Εάν δεν είμαστε βέβαιοι για το σύστημα που ακολουθούμε, εάν πηγαίνουμε μια στο ένα και μια στο άλλο, εάν παίρνουμε κομμάτια από άλλα και φτιάχνουμε ένα δικό μας ή ακόμα και εάν στρεφόμαστε εναντίον ενός συστήματος, το αποτέλεσμα δεν έχει σχέση με αυτό που έχουμε συνηθίσει να ονομάζουμε πνευματική ανάπτυξη.
Χριστίνα μου δεν χρησιμοποιώ εγώ την λέξη «μοίρασμα», την χρησιμοποιούν οι περισσότεροι που ασχολούνται με το ρέικι και δεν καταλαβαίνω γιατί το λένε έτσι αφού είναι ψυχοθεραπεία. Έχω αντιληφθεί ότι λένε ο ένας στον άλλον τα εσώψυχά τους.
Πάντως εάν είναι έτσι και συγχρόνως κάνουν και διαλογισμό, όπως είδα σε κάποιο ας πούμε εκπαιδευτήριο εναλλακτικών μεθόδων, κατά την άποψή μου δεν πράττουν ορθά.
Φιλιά
Ρούλα
Και κατά τη δική μου, βρε Ρούλα, αλλά τι να κάνουμε...
Ας ευχηθούμε μια όμορφη μέρα όπως λέει και η Ευθυμία!
Τίποτα δεν θα κάνουμε Χριστινάκι
Ότι σπέρνει ο κάθε ένας θερίζει.
Να έχουμε λοιπόν μια όμορφη ημέρα.
Δημοσίευση σχολίου