Αυτά τα ολίγα ενδιαφέροντα από το υπό δημοσίευση βιβλίο του καλού μου φίλου. Ασφαλώς δεν πρόκειται να ανεβάσω εδώ όλο το βιβλίο του ούτε και όλες τις μεροληψίες που αναφέρονται σ' αυτό. Εκτείνονται άλλωστε σε τρία κεφάλαια μείζονος ενδιαφέροντος και δεν ξέρω ποια να πρωτοδιαλέξω.:) Το σημαντικότερο για μένα ήταν να μεταφέρω τη γενικότερη αίσθηση ή εντύπωση από το βιβλίο: το ότι πράγματα που θεωρούμε ενδεχομένως θεόσταλτα είναι απλώς λανθασμένες μας εντυπώσεις. Όπως και να' χει, την τελευταία φορά που μίλησα με τον φίλο μου, μου είπε ότι σκέφτεται να περιλάβει κι ένα τρίτο μέρος στο βιβλίο, το οποίο θα αφορά αμιγώς την ορθολογική διαδικασία της λήψης αποφάσεων, κι έτσι μάλλον η έκδοση θα καθυστερήσει.
Διαβάζω παράλληλα σιγά-σιγά το βιβλίο που πρότεινε ο papet, το οποίο βρήκα σε ηλεκτρονική έκδοση εδώ: http://www.cs.phs.uoa.gr/el/courses/cognitive_science/cognitive_science2.pdf
Προς το παρόν είμαι στα πρώτα κεφάλαια που περιλαμβάνουν μια επισκόπηση διαφόρων θεωριών και προσεγγίσεων. Αν υπάρξει κάτι που να συνδέεται πιο άμεσα με όσα έχω γράψει κατά καιρούς και με όσα συζητάμε, θα το αναφέρω.
Περιμένω και κάποια άλλα βιβλία από το amazon, όπως το "Why God won't go away?" του Andrew Newberg που εξετάζει το φαινόμενο της πίστης (στον Θεό και όχι μόνο) από βιολογική σκοπιά. Ίσως κι εκεί βρω κάτι γενικότερου ενδιαφέροντος από το μέτωπο της επιστήμης να καταγράψω.
Επί του παρόντος, όμως, σκέφτομαι να επιστρέψω στα ακατανόητα κείμενα που παρέθετα το καλοκαίρι, με την ελπίδα ότι θα γίνουν περισσότερο κατανοητά τώρα, μετά από όσα έχουμε συζητήσει στο μεταξύ. :)
Σκεφτόμουν εξ άλλου ότι ο κόσμος για μένα βγάζει νόημα μόνο αν δεν προσπαθώ να τον ερμηνεύσω. Αν δεν πιστέψω ντε και σώνει π.χ. ότι υπάρχει κάποιο σχέδιο σωτηρίας του. Αν δεν πιστέψω ότι υπάρχει κάποιο "καλό" που αντιμάχεται κάποιο "κακό". Γιατί αν τα δεχτώ όλα αυτά "σαν να" ήταν αληθινά, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα οδηγηθώ στην απελπισία. Σε όρους καλού-κακού, ο κόσμος ΦΑΙΝΕΤΑΙ κακός. Το αν κατ' ουσίαν είναι ή δεν είναι, δεν μπορώ να το ελέγξω, είναι κάτι που διαφεύγει της (περιορισμένης κατ' ανάγκην) εποπτείας μου.
Αυτό το διάστημα με προβλημάτισε επίσης η παρόρμησή μου να γράψω κάτι σ' αυτή μου τη φίλη που πέρασε τη σύγχυση, ξεκινώντας: "Μέσα στη σύγχυσή σου μου είπες, μεταξύ άλλων ασυναρτησιών, ότι με θεράπευσες αλλά να, δες, έκανα και δεύτερη μαγνητική που δείχνει ότι η αρχική εικόνα επιδεινώθηκε. Καταλαβαίνεις μήπως τώρα τι έλεγες;", αλλά μετά έλεγξα τον εαυτό μου και αναρωτήθηκα γιατί θέλω να το κάνω. Γιατί να σύρω με την (έστω μικρή αυτή) βία κάποιον στη δική μου κοσμοθεωρία; Γιατί πρέπει να θεωρώ ότι η δική μου άποψη αντανακλά καλύτερα την πραγματικότητα; Όλοι μας έχουμε μια εμπειρία του κόσμου και η εμπειρία αυτή διαφέρει επειδή κάθε ένας μας διαφέρει από κάθε άλλον. Κι αν σκοπός της ζωής είναι μονάχα η εμπειρία; Τότε το να αντιπροσωπεύουμε καθένας μας μια διαφορετική εμπειρία της ζωής, άρα το να είμαστε διαφορετικοί, μοιάζει με ανάγκη. Αν θεωρήσουμε τη συνείδηση σαν ένα και μοναδικό ενιαίο κάτι και καθέναν μας σαν ένα από τα πολλά πρόσωπά της, μια τέτοια θεώρηση έχει νόημα - και σίγουρα εξηγεί γιατί επιτρέπεται να συμβαίνουν πρακτικά τα πάντα...
7 σχόλια:
Τι εννοείς με την λέξη "κόσμος", ο οποίος σου φαίνεται κακός;
Όχι μόνο την ανθρώπινη φυλή πάντως, libero. Εννοώ το πώς έπλασε ο Θεός τη ζωή και το γιατί επιτρέπονται πράξεις που προκαλούν βλάβη από ένα άτομο σε ένα άλλο, πράξεις όπως η δολοφονία, η κλοπή κτλ. Εννοώ το γιατί φαίνεται η αγάπη να μην είναι ενδημικό μέγεθος της δημιουργίας. Αυτό με παραπέμπει σε μια αξιολόγηση του κόσμου (της έλλειψης προστασίας από τον πόνο και της συνακόλουθης ανθρώπινης δράσης) ως "κακού".
Βεβαίως έχω ακούσει και την άποψη ότι στην πραγματικότητα δεν παθαίνουμε ποτέ τίποτα. Ότι ακόμη και κομματάκια να μας κόψουν, να μας βασανίσουν, να μας προξενήσουν όλα τα δεινά του κόσμου η ουσία μας δεν παθαίνει τίποτα, δεν μπορεί να πάθει τίποτα. ΟΚ, ίσως να ισχύει, προσωπικά όμως προτιμώ να μη με κόψουν κομματάκια, να μη με βασανίσουν και να μη μου προξενήσουν όλα τα δεινά του κόσμου, αν γίνεται! Δεν είμαι μόνο η ουσία μου, είμαι και τα επιφαινόμενα.
Δηλαδή σου φαίνεται κακό που γυρίζει η Σελήνη γύρω από την Γη, που πέφτουν τώρα το φθινόπωρο τα φύλλα, που αρρωσταίνουν και πεθαίνουν τα έμβια ώντα, μαζί μ' αυτα και ο άνθρωπος. Το ότι δεν ρωτήθηκες για να γίνεις μέρος αυτού του κόσμου, για να ζητάς και τα ρέστα από τον Θεό, δεν σου αρκεί ως απάντηση φαντάζομαι. Γιατί όμως ο θάνατος ως κάτι κακό να μην αντισταθμίζεται από την γέννηση που λογικά ως αντίθετο του θανάτου, θεωρείται καλό; Η μήπως τα νεογέννητα, μας τα χρωστάει ο Θεός, που έφτιαξε αυτόν τον κακό κόσμο. Άντε και έκανε χαζομάρα ο Θεός και έφτιαξε έναν κακό κόσμο, εσυ γιατί το συνεχίζεις, φτιάχνοντας οικογένεια; Γιατί διαιωνίζεις το κακό;
Απολαμβάνοντας τη συζήτησή σας, κάνω και κάποια σχόλια επί του κειμένου:
1. Ανυπομονώ να βγει το εν λόγω βιβλίο. Ας γράψει ο φίλος γρήγορα!
2. Πρόσφατα έπεσα σε άρθρο που μιλούσε για βιολογική βάση του θρησκευτικού αισθήματος. Πιθανή εξήγηση ήταν η κοινωνική συνοχή που προσφέρει η κοινή θρησκεία. Αυτό μπορεί να αποτέλεσε εξελικτικό ατού που ενίσχυε της πιθανότητες επιβίωσης της ομάδας.
3. Όσον αφορά την τελευταία παράγραφο: είσαι πραγματικά μεγαλόκαρδη. Προσωπικά θα γινόμουν επιθετικός απέναντι σε τόση ύβρη. Ακόμα και η πιο ρευστή οπτική περί πραγματικότητας δεν μπορεί να μην λαμβάνει υπόψη τη δύναμη της συλλογικής οπτικής. Δεν θα ήθελα να κάθομαι με σταυρωμένα χέρια όταν ένας τέτοιος άνθρωπος εξηγεί σε κάποιον ευάλωτο πως μπορεί να πηδήξει από τον 5ο όροφο και να πετάξει. Είναι παρατηρημένο πως θα προσπεράσει το νεκρό θύμα με την βαθειά πεποίθηση πως "δεν πίστεψε αρκετά". Ο επόμενος, όμως...
@ libero:
Το ότι ζητάω τα ρέστα από τον Θεό είναι προφανώς σημάδι της αλαζονείας μου, όχι μόνο της ατομικής, αλλά και ως εκπροσώπου του ανθρώπινου είδους. Αλλά αυτό που βασικά ζητάω είναι να μπορούσα να καταλάβω. Να καταλάβω τι σημαίνει φθορά, τι σημαίνει πόνος, τι σημαίνει αρρώστια, τι σημαίνει θάνατος, γιατί έχω την άδεια να προξενήσω βλάβη σε κάποιον και ακόμη περισσότερο γιατί μετατρέπω αυτή την άδεια σε πράξη.
Το ότι η ομορφιά που μπορεί κανείς να παρατηρήσει γύρω (και καμιά φορά εντός) είναι ένα από τα μεγαλύτερα κλειδιά της ψυχής και του νου, δεν το αρνήθηκα ποτέ, ίσα-ίσα. Αλλά είναι για μένα κάπως παράδοξο και ίσως ασυμβίβαστο, αν θέλεις: από τη μία η ομορφιά και από την άλλη το έρεβος.
Δεν μπορώ να δώσω καμία απάντηση σε όλα αυτά. Η αλήθεια είναι ότι κανείς μας δεν μπορεί. Γι' αυτό ζούμε τη ζωή "σαν να" ξέραμε και δίνουμε τις απαντήσεις που μπορούμε - και που μας βολεύουν. "Σαν να" ήξερα λοιπόν τι κάνω, έκανα οικογένεια. Η οικογένειά μου είναι για μένα κομμάτι της ομορφιάς που υπάρχει γύρω (μου), η οποία πολλαπλασιάζει την ομορφιά που υπάρχει εντός (μου). Δεν έχω πάψει να πιστεύω στον άνθρωπο - η πίστη μου στον Θεό είναι που έχει αρχίσει να κλονίζεται γιατί τον Θεό τον ήθελα καλό παππούλη που φροντίζει τα καλά του παιδιά κι έχει φτιάξει έναν δίκαιο κόσμο.
Αλλά ο κόσμος δεν είναι δίκαιος. Και δεν περνάει ούτε μέρα που να μη φοβηθώ ότι θα πάθω κάτι και δεν θα είμαι εκεί για τα παιδιά μου. Δεν περνάει μέρα που να μη φοβηθώ ότι θα συμβεί κάτι απροσδόκητο και η οικογένειά μου θα δεχτεί κάποιο σοβαρό πλήγμα: πες το κρίση, πες το πόλεμος, πες το παιδεραστεία, απαγωγή, κλοπή, ναρκωτικά, δυστύχημα, ανεργία, όπως θέλεις πες το.
Υπάρχουν χιλιάδες πράγματα που συμβαίνουν ξαφνικά στους ανθρώπους, είτε το προξένησαν είτε όχι (δεν πιστεύω και στο κάρμα, βλέπεις), όπως ακριβώς ο ήλιος λάμπει κάθε μέρα για όλους, είτε το αξίζουν είτε όχι. Είναι δύο φαινομενικά αντιφατικά πράγματα που απλά δεν μπορώ να κατανοήσω. Αλλά ξέρεις τι; Κι αν δεν τα κατανοήσω, δεν πειράζει. Η σελήνη θα συνεχίσει να περιστρέφεται γύρω από τη Γη και τα φύλλα θα συνεχίσουν να πέφτουν το φθινόπωρο. Α ναι και τα ώντα θα συνεχίσουν να γράφονται με όμικρον, όπως πάντα. :)
@ aerosol
1. Θα του πω να επιταχύνει!
2. Πολύ ενδιαφέρον! Όταν έρθουν τα βιβλία που περιμένω και γράψω κάτι σχετικά, το ξανασυζητάμε.
3. Δεν ξέρω, φίλε μου... Ανέκαθεν αντιμετώπιζα με αναστολή το θέμα του πόσο επιτρέπεται η παρέμβαση ενός ανθρώπου στη ζωή ενός άλλου - μιλάω φυσικά για τη δική μου στάση μέσα σ' αυτό. Αν αυτό που προτείνεις είναι να της μιλήσω για να προλάβω να σώσω άλλους ανθρώπους, σε παρακαλώ λυπήσου με: δεν κάνω για το ρόλο του σωτήρα. Κι έπειτα, πραγματικά δεν ξέρω. Η μεγαλύτερη πιθανότητα είναι να αγνοώ κάτι πολύ βασικό που όμως ξέρει η ίδια η ζωή.
Όχι, cleareaching, δεν προτείνω. Απλώς δηλώνω τσαντίλας!
Δημοσίευση σχολίου