Ένα βήμα πιο πέρα

Ας πάμε τώρα τον συλλογισμό ένα βήμα πιο πέρα. Οι προσομοιώσεις μας της πραγματικότητας, καθώς και τα συμπεράσματα και οι στάσεις που προκύπτουν από αυτές δεν πέφτουν στο κενό, το αντίθετο: εισβάλλουν στον κόσμο και περιπλέκουν τη δομή και την εξέλιξη των γεγονότων.

Ας δούμε ένα παράδειγμα. Η εικόνα που έχουμε για τον κόσμο γύρω μας αλλάζει, ανάλογα με τον τρόπο που αλλάζει η αντίληψή μας. Και μάλιστα σε βαθμό που νομιμοποιούμαστε να πούμε ότι μπορεί να μην ανακαλύψαμε το σύμπαν, αλλά σίγουρα το σύμπαν είναι επινόησή μας.

Όταν ένας απλός άνθρωπος, χωρίς να είναι ειδικός, πει ότι κάθε πρωί ο ήλιος ανατέλλει από την ανατολή και δύει στη δύση, δεν λέει ψέμματα. Ούτε αποκαλεί τον Κοπέρνικο ή έναν αστρονόμο της εποχής του, που πίστευαν ότι ο ήλιος γυρίζει γύρω από τη Γη, ψεύτες. Πιθανώς μάλιστα να μπορεί να δει και τη λογική της σκέψης τους, όπως εμείς, απλώς πλέον ξέρουμε ότι έκαναν λάθος. Οι επιστημονικές ιδέες παράγονται από σκέψεις και οι σκέψεις δεν είναι παρά προσομοιώσεις, ευθέως ανάλογες προς την αντιληπτική ικανότητα αυτών που τις κάνουν. Όμως οι σκέψεις δεν είναι ο κόσμος ούτε και πρέπει να εκλαμβάνονται ως ο κόσμος.

Όλα όσα αντιλαμβανόμαστε για τον κόσμο, ότι το νερό είναι Η20, ότι δεν υπάρχει ταχύτητα μεγαλύτερη από εκείνη του φωτός, ότι e=mc2 κλπ κλπ ΔΕΝ είναι απόλυτες και αιώνιες αλήθειες που ισχύουν παντού και οποιαδήποτε στιγμή μέσα στο σύμπαν, τρισεκατομμύρια χρόνια πριν και τρισεκατομμύρια χρόνια μετά από σήμερα. Οι γνωστές και ορατές και μετρήσιμες συνθήκες που επικρατούν στο σύμπαν μας δεν προηγούνται αλλά προέρχονται από τη δική μας ύπαρξη και συνείδηση. Βλέπουμε το σύμπαν έτσι όπως το βλέπουμε, γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος που μπορούμε να το δούμε.